Toplumun büyük bir kesiminin bu yasanın kapsamı içinde olduğunu belirten ve en fazla dikkat çeken konuların başında Sosyal Güvenlik Kurumu, Vergi Dairesi, İdari Para Cezaları gibi kamu alacaklarının geldiğini kaydeden Serin’in soru cevap şeklinde yaptığı açıklama şöyle:
6552 SAYILI TORBA YASANIN GETİRDİKLERİ
6552 Sayılı Torba Yasa daha önce çıkarılan torba yasalarda olduğu gibi çok fazla konuyu içerisinde barındırmaktadır. Ancak en fazla dikkat çeken konuların başında Sosyal Güvenlik Kurumu, Vergi Dairesi, İdari Para Cezaları gibi Kamu Alacakları gelmektedir. Son zamanlarda pek çok vatandaşımızın devlete olan borçlarını göz önüne alırsak toplumun büyük bir kısmı yasanın kapsamı içindedir.
Soru 1-) 6552 Sayılı torba yasa bir af kanunu mudur?
Yasa kesinlikle bir af yasası değildir. Kamuya olan borçların, özellikle de tahsil kabiliyetini yitirmek üzere olan ya da tahsil edilebilmesi için bazı düzenlemeler yapılması gereken borçların yapılandırılarak tahsil edilmelerini sağlamaktır.
Soru 2-) Yeni torba yasada kadınların doğum borçlanması konusunda yeni değişiklikler var mı?
Daha önce çıkan yasa ile kadın işçi 2 çocuk için doğum borçlanmasında bulunabiliyordu. Yeni yasa ile bu sayı 3’e çıkarıldı. 3 çocuk için doğum borçlanması yapıldığı takdirde kazanılacak prim ödeme gün sayısı 2160 güne çıkıyor. Bu arada doğum borçlanmasının da bir maliyeti var elbette. Bu 3 çocuk için 26.000,00 ile 30.000,00 TL arasında bir maliyet anlamına geliyor. Bu anlamda fayda maliyet ilişkisini iyi kurmak gerekiyor.
Ayrıca söz konusu borçlanma hakkı sadece kadın işçilere(4-a) tanınmışken yeni yasa ile bu adaletsizlik giderilerek (4-b) bağkur çalışanı ile (4-c) kamu çalışanı kadınlara da borçlanma hakkı getirilmiştir. Elbette bunun da hakkaniyetli olduğu kanısındayım.
Soru 3-) Evlerde temizlik işlerine yardımcı olarak çalışan kişilerle ilgili bir düzenleme söz konusu mu?
Evet bu konu yıllardır çözülemeyen sıkıntılı bir durum idi. Ancak yeni yasa ile bu konuda da olumlu gelişmeler var ama ifade etmek isterim ki geçmişe dönük olarak her hangi bir düzenleme söz konusu değil.
Yeni yasa ile Ev hizmetlerinde 10 gün ve daha fazla çalışanlar sigortalı sayılırken bunun dışındakiler sigortalı sayılmayacak. Bir veya birden fazla gerçek kişi tarafından saat ve gün hesaplamaları yapılarak 10 gün ve daha fazla çalıştırılan kişiler 4-a normal sigortalı kapsamında işlem görecekler. Bu kişilerin kuruma bildirimi kurumca hazırlanacak sigortalı işe giriş evrakı ile belirlenen sürede yapılacak. Yapılmaz ise asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanacak.
10 günden az çalışan kişiler için ise hizmeti alanlar sadece iş kazası ve meslek hastalığı primi ödeyecekler. Sadece iş kazası olması durumunda geçici iş görmezlik ödeneği alabilecekler. Emeklilik ve sağlık yardımından faydalanabilmeleri için isteğe bağlı sigortalılar gibi primlerini kendileri ödeyebilecekler. Bu primleri ödeyenler ödemelerini yaptıkları sürece 4-a Sgk’lıları kapsamında sağlıktan da yararlanacaklardır.
Soru 4-) Genel Sağlık Sigortası (GSS) borçluları ile ilgili torba yasanın getirdikleri nelerdir?
2012 yılından itibaren toplum yaşamına giren ve geniş bir kesimi ilgilendirmesine rağmen birçok kişi tarafından bilinmemesi nedeni ile 2 yıldır bir çok kişi mağdur oldu. Şuan da bile milyonlarca kişinin gelir testi yaptırmadığını dikkate alacak olursak bu kişiler şuan GSS borçlularıdırlar. Yeni torba yasada daha radikal çözümler beklenmesine rağmen konu sadece borç faizlerinin silinmesi ve anaparanın yapılandırması şeklinde çıktı. Burada iki farklı durum söz konusu; biri Gelir testi yaptırıp primlerini ödeyemeyenler, diğeri ise gelir testini yasa çıktığından beri yaptırmayanlar.
-Gelir testi yaptırıp primlerini ödeyemeyenler başvuru yapmaları halinde borç faizleri silinecek, anaparaya taksit sayısına göre hesaplanacak vade farkları ile yapılandırma yapılacak.
-Yasanın yürürlüğe girdiği 01.01.2012 tarihinden beri gelir testi yaptırmamış kişilerin yapılandırmaya tabi tutulacak borçları ise 6 ay içinde yani 31 Mart 2015 tarihi mesai bitimine kadar gelir testine başvurmaları halinde, yapılacak gelir testi sonucu aylık gelirleri esas alınarak yeniden hesaplanacaktır. Bu süre içerisinde gelir testine başvurmayanlar içinse Kurum da kayıtlı mevcut borç tutarı esas alınacaktır. Aynı şekilde, gelir testine süresi geçtikten sonra başvuranların da gelir testinden önceki döneme ait borçları gelir testi sonucuna göre yeniden hesaplanacaktır.
- Hiç gelir testi yaptırmayanların yasal süresi içinde başvurup yaptıracakları gelir testi sonucunda Devletin fakir tanımına girmeleri (yani hane halkı geliri kişi başına asgari ücretin 1/3 ünden düşük 378 T.L.nin altında) koşulunda bunlara geçmişte resen tahakkuk ettirilen primlerde silinecek.
Soru 5-) Borç yapılandırması yapan GSS borçlularının sağlık hizmetinden faydalanmaları konusu ne olacak?
GSS kapsamında sigortalı olanların sağlık hizmeti alabilmeleri için 2014 Mayıs veya sonraki aylara ait kuruma 60 günden fazla prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının bulunmaması koşulu aranıyor. Bu kişilerin sağlık hizmeti alabilmeleri için önceki ay ve dönemlere ait borçlarını tamamen ödemeleri veya bu yapılandırma kapsamında borçlarını taksitlendirmişlerse ilk taksiti ödemeleri gerekiyor. Bu koşulun yerine gelmesi durumunda kendileri ve bakmakla yükümlü olduğu kişiler (eş çocuk, anne baba) sağlık hizmeti alabilecekler. Bu arada hizmeti sürekli alabilmek için devam eden aylara ait prim borçlarını ve yapılandırma kapsamındaki taksitleri düzenli olarak ödemeleri gerekecek. Yani yine borçlu duruma düşerseler sağlık hizmeti kesilecektir.
Soru 6-) 6552 Sayılı yasa gereği hangi borçlar yapılandırılacak?
- Sosyal Güvenlik Kurumu’na olan işveren ve Bağ-Kur primi, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi, genel sağlık sigortası primi, olan isteğe bağlı sigorta primi ve topluluk sigortası primi borçları, idari para cezaları, damga vergisi, özel işlem vergisi ve eğitime katkı payı borçları.
- 30 Nisan 2014 tarihinden (bu tarih dâhil) önceki dönemlere ait vergi (motorlu taşıtlar vergisi dahil) ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları, vergi aslına bağlı olmayan vergi cezaları,
- 30 Nisan 2014 tarihinden (bu tarih dâhil) öncesine ait, trafik cezaları, 1111 sayılı Askerlik Kanunu, mülga 5539 sayılı Karayolları Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun, 2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu, Karayolları Trafik Kanunu, 2972 sayılı Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanun, 3376 sayılı Anayasa Değişikliklerinin Halkoyuna Sunulması Hakkında Kanun, 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu, 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu, mülga 3984 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun, 6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun ve 6001 sayılı Karayolları Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun gereğince verilen idari para cezaları,
- Yukarıda belirtilenler dışında kalan ve Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerince 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun kapsamında takip edilen; diğer amme alacakları,
- 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu hükümlerine göre meslek mensuplarının üyesi oldukları odalara olan aidat borçları ile odaların Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliğine olan birlik payı borçlarının asıllarının tamamı,
- Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu kapsamındaki üyelerin 11 Eylül 2014 tarihinden önce ödenmesi gerektiği halde ödenmemiş olan; oda ve borsalara olan aidat, navlun hasılatından alınacak oda payları ve borsa tescil ücreti ile oda ve borsaların Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğine olan aidat borçları,
- 11 Eylül 2014 tarihinden önce ödenmesi gerektiği halde ödenmemiş olan 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanunu kapsamındaki esnaf ve sanatkârların üyesi oldukları odalara olan aidat borçları ile odaların birlik ve üyesi oldukları federasyonlara, birlik ve federasyonların Konfederasyona olan katılma payı borçları,
- 11 Eylül 2014 tarihi itibarıyla (bu tarih dâhil) 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu uyarınca araç muayenesi yaptırmaları gerektiği hâlde muayenelerini süresinde yaptırmamış olanlara ait para cezalarıyapılandırma kapsamına giren borçlardır.
Soru 7-) Yasa ile borçların yapılandırılması ve taksit süreleri nasıl olacak?
Torba yasa ile borç asıllarının tamamı tahsil edilecek. Gecikme faizi ve gecikme zamlarının tahsilinden vazgeçiliyor. Bunun yerine; Yurtiçi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) dikkate alınarak oluşturulan bir katsayı ile çarpılarak gecikme zamlarından daha düşük bir tutar ödeyecekler. Ayrıca idari para cezalarının da yarısının tahsilinden vazgeçiliyor.
Taksit süreleri ve vade farkları;
6 eşit taksit (1,05), 9 eşit taksit (1,07), 12 eşit taksit (1,10) ve 18 eşit taksit (1,10) şeklinde olacaktır. Ödemeler iki ayda bir yapılacak, ödeme daha kısa sürelerde yapılır ise hesaplanan katsayı düşürülerek daha az vade farkı alınacaktır.
Soru 8-) Yapılandırmadaki farklı borçlar için başvuru tarihleri nelerdir?
- Sgk ve Bağkur borçluları için son başvuru tarihi 31.12.2014
- Vergi dairesi borçluları için son başvuru tarihi 31.12.2014
- Gss (Genel Sağlık Sigortası) borçluları için son başvuru tarihi 30.04.2015
- Serbest Muhasebeci Mali Müşavir Odaları, Ticaret Borsaları, Ticaret ve Sanayi Odaları ile Esnaf odaları borçluları için son başvuru tarihi 31.10.2014 tür.
Soru 9-) Yapılandırma kapsamına girenlerin hacizli mallarının durumu ne olacak?
Borçları nedeni ile haklarında icra takibi yapılarak menkul yada gayrimenkullerine haciz işlemi yapılanların borç yapılandırması ile birlikte hacizlerinin hemen kaldırılması söz konusu olmayacaktır. Kamu daireleri var olan hacizleri borçların ödenmesi nispetinde kaldırarak bazı teminatları serbest bırakacaklar, borcun tamamen ödenmesi yada çok az bir tutara düşmesi ile idarenin insiyatifi ile haciz işlemi son bulacaktır.
Soru 10-)Yapılandırılacak olan borçların ödenebilmesi hususunu geçmiş torba yasayı da göz önüne alarak nasıl yorumlarsınız?
Daha önce çıkartılan, yapılandırmayı konu alan torba yasa ile aynen bugün olduğu gibi tahsil kabiliyetini yitirmiş ya da yitirecek borçların tahsili hedeflenmişti. Hedef tuttu mu? Derseniz %40 – %50 seviyesinde. İstenilen gerçekleşti mi? Hayır ama bardağın dolu tarafından bakarsak alınması mümkün olmayan bir %50’lik kısım tahsilatı söz konusu. Daha önce ödeyememiş ancak şuan ödeme gücü olanlar için güzel bir şey ancak halen ödeme güçlüğü çekenler için şuan ki torba yasa ile bile ödeme yapmak çok zor olacağa benziyor.
Örneğin 25.000,00 TL SGK ya da Bağ-kur borcu olan bir kişinin bu borcu 18 eşit taksit’te (2 ayda bir olmak üzere 36 ayda) 1.389,00 TL’lık taksitler halinde ödemesi ayrıca da güncel ödemelerini yapabilmesi gerçekten kolay olmasa gerek. Ancak oldukça eski borcu olan kişilerin ciddi faiz indirimi alacak olmaları ve biraz gayretle borçlardan kurtulacak olmaları elbette ki iyi bir şey.
Mesleğimiz gereği özellikle vergi mükelleflerinin yapılandırma ile ilgili problemlerinin çözümü konusunda zaten tüm serbest muhasebeci mali müşavir arkadaşlarımız gereken desteği vermektedir. İster mesleki isterse toplumsal olaylarla ilgili olarak bilinçlendirme, uyarma, farkındalık yaratmakta bizim görevlerimiz arasındadır. Bu bağlamda toplumun çok büyük bir kısmını ilgilendiren ve çıkış ve uygulama amacı, iyi olması için çıkartılan yasadan mümkün olduğunca herkesin yararlanabilmesi umudu ile iyi günler diliyorum.
