İsmet ESENGİN
Yerel yönetimlerde Belediye Başkanı ve Belediye Meclisi üyeleri en önemli organlardır ve her 5 yılda bir yapılan seçimlerle belirlenir. Yöreye hizmet iddiasında olan adaylar ister siyasi parti listelerinden ister ise bağımsız aday olarak seçimlere katılabilirler. Yerel yönetimler ile ilgili reform sayılabilecek düzenlemeler, 13 Temmuz 2005 yılında Avrupa Birliği uyum yasaları çerçevesinde çıkarılan 5393 sayılı Belediye Kanunu ile yapılmıştır. Bu kanun (her ne kadar iyileştirilmesi gereken bir sürü alan olmasına karşın) belediyelerin başarılı icraat yapabilmesinin yollarını da tanımlamıştır.
Yasada birinci kısım Genel Hükümlerdir ve 3 bölümden oluşur; Amaç, Kapsam ve Tanımlar,Belediyenin Kuruluşu ve Sınırlar, Belediyenin Görev, Yetki ve Sorumlulukları. İkinci Kısım Belediyenin organları ile ilgilidir. Birinci bölümde Belediye Meclisi, İkincide Encümen, Üçüncüde Belediye Başkanı ve Dördüncü bölümde bu organlara yönelik ortak hükümler yer alır. Üçüncü kısımda Belediye teşkilatı tanımlanır.
Yasa incelendiğinde aslında Belediyelerin yönetimiyle ilgili yapısal, yönetsel, katılımcılığı ve yerel demokrasiyi güçlendirici ögeleri bünyesinde barındırdığını görüyoruz. Yapısal konuları bu yazının dışında bırakıp yönetsel ve katılımcılığı esas alan konuların üzerine eğileceğiz.
Başarılı bir yerel yönetim için sadece günlük sorunlarla uğraşan değil,kentin sağlıklı gelişimi için doğru stratejileri belirleyecek, etkin bir bütçe ve düzenli faaliyet raporlarını oluşturacak, bu doğrultuda icraatları planlayıp hayata geçirecek, en önemlisi halkın katılımını sağlayacak vizyoner ve donanımlı bir Belediye Başkanına ihtiyaç vardır. Başarı için diğer önemli faktör ise Belediye Meclisinin rolüdür ve bu hep göz ardı edilmektedir. Belediye Meclisi, Belediye Başkanı ile birlikte kentin en etkin karar merci konumundadır.Bir yerel yönetimin başarılı olabilmesi için en az başkan kadar donanımlı, başkanı gerektiğinde yönlendirecek,gerektiğinde destekleyecek veen önemlisi denetleyecek nitelikte bir belediye meclis oluşumuna ihtiyaç vardır. 5393 No’lu yasada17. Maddede açıkça belirtildiği üzere Belediye Meclisi belediyenin karar organıdır. Yine madde 18’de belirtildiği gibi varsa stratejik plan, bütçe, yatırım, imar planlarının, faaliyet planlarının, performans ölçütlerinin ve hatta borçlanmanın görüşülüp onaylandığı yer de belediye meclisidir. Aynı meclis, başkanlık divanının, encümenin, imar komisyonunun, bütçe komisyonunun, ihtisas komisyonlarının ve denetim komisyonunun oluşumuna (hem de üye vererek) karar verir.
Kanunda 17-32 maddeler arası direk belediye meclisi ile ilgilidir. Meclisin ayda bir toplanıp tüm yukarıdaki konuları gündemli olarak görüşmesi de yasal olarak tanımlanmıştır. Belediye meclisinde alınan kararlarınmülki amir tarafından onaylandıktan sonra uygun iletişim kaynakları ile yerel halka da duyurulması gerekmektedir. Ayrıca bu karar tutanaklarının bir sonraki toplantıda meclis üyelerine dağıtılması zorunluluktur. Aynı şekilde faaliyet raporları da halka duyurulmalıdır.
Görüldüğü üzere Meclis üyeliği de Belediye Başkanlığı gibi kentin sorunlarının çözülmesi, refahının arttırılması ve geleceğinin planlanması için çok önemli bir organdır. Bu göreve talip olanlar hizmet aşkının yanında görev ve sorumluluklarının farkında olmalı ve mevcut yasayı hatmetmelidirler. Siyasi partiler de bu görevlere siyasi dengelerden ötürü sadece koltuk doldurmak üzere değil, sağlıklı kararlar alınmasının yanında denetim görevini de yapacak donanımda kişileri aday göstermelidirler.
Bir sonraki yazıda yerel yönetimlerde başarı için yönetsel becerilerin yanında katılımcılığın ve yerel demokrasiyi güçlendirmenin önemine ve araçlarına değineceğim. Sağlıkla kalın.
