YSK’nın, şikayet üzerine bildirdiği
“hukuki görüş” tartışmalara yolaçtı

Keşan İlçe Seçim Müdürü Sevil Dal, 30 Mart 2014 tarihinde yapılacak olan “Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi” ile ilgili olarak siyasi partilerden aday adayı olmak isteyelerin, adaylıklarını ve kendilerini tanıtıcı bilgileri içeren tanıtımlarına ait yasaklarla ilgili bilgilere,

YSK’nın (Yüksek Seçim Kurulu), www.ysk.gov.tr adlı internet adresinden ulaşılabileceğini ifade ederek, seçim propaganda döneminin 1 Ocak 2014 tarihinde başlayacağını söyledi.

Ancak, YSK’nın, 1 Ocak’tan önce aday adaylarının tanıtımını engelleyen “görüşü”, özellikle siyasi çevrelerde tepkiyle karşılandı. Uygulamada da pek çok il ve ilçede farklılıklar olduğu, örneğin Keşan’da bu görüş üzerine bilboardlardaki tanıtıcı afişler indirilirken, başta İstanbul olmak üzere çevre il ve ilçelerde tanıtım çalışmalarının sürdüğü gözlendiyor.

Manisa’daki bir şikayet üzerine, Yüksek Seçim Kurulu’ndan hukuki görüş istenmesiyle başlayan süreçte, YSK’nın İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü’ne bildirilmesine karar verdiği  ve pekçok il ve ilçede farklı şekilde uygulanan “görüş” şöyle:

“2972 sayılı Mahalli İdareler ve Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Kanunu’nun 8.

maddesinde; mahalli idareler seçimlerinin beş yılda bir yapılacağı belirtilmiş olup, her seçim döneminin beşinci yılındaki 1 Ocak gününün seçimin başlangıç tarihi, aynı yılın Mart ayının son Pazar günü de oy verme günü olduğu belirtilmiştir. Buna göre de 30 Mart 2014 tarihinde yapılacak olan “Mahalli İdareler ve Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi”nin başlangıç tarihi 1 Ocak 2014 günüdür.

2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’nun 43. maddesinde, önseçimde propaganda ile ilgili hükümler

düzenlenmiş olup, bu maddenin birinci fıkrasına göre; aday yoklamalarına katılan aday adayları için

propaganda yapmak amacı ile açık hava toplantıları, örf ve âdete göre sohbet toplantısı sayılanlar hariç olmak üzere kapalı salon toplantıları tertiplenemeyecek, duvar ilânı, el ilânı ve her nevi matbua, ses ve görüntü bantlarıyla propaganda yapılamayacaktır. Aynı maddenin ikinci fıkrasında ise, siyasi partilerin, tüzüklerinde gösterilmek kaydıyla aday adayları için bunların vereceği bilgileri de esas alarak aday adaylarının meslek veya sanat hayatlarındaki derece, başarı ve eserlerini memlekete yaptığı hizmetleri gösterir vesikalık fotoğraflarını taşıyan matbualar bastırıp dağıtılabileceği, aday adaylarının soyadı alfabe sırasına göre düzenlenecek benzer bilgileri içeren matbuaların sandık başlarına asılabileceği hüküm altına alınmıştır.

Seçim dönemine ilişkin propaganda ile ilgili hükümler 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun’da düzenlenmiştir. Bu Kanun’un 50. maddesinde; açık yerlerde propaganda, 51. maddesinde; kapalı yerlerde propaganda, 51/A maddesinde; seçim büroları, 52. maddesinde; radyo ve televizyonda propaganda, 55/B maddesinde; basın, iletişim araçları ve internette propaganda, 56. maddesinde; hoparlörle propaganda, 57. maddesinde; propaganda amaçlı yayın ve malzeme dağıtma, 58. maddesinde; propaganda yayınlarına ilişkin yasaklar, 60. maddesinde; ilân ve reklam yerleri ve 61. maddesinde de; ilân ve reklam yerleri ile ilgili yasaklar gösterilmiştir. Bütün bu maddelerdeki düzenlemeler seçim zamanına ilişkin olup, 51/A maddesinde de net olarak ifade edildiği üzere, seçimin başlangıç tarihinden itibaren, seçime katılan siyasi partiler ve bağımsız adaylar, katıldıkları seçim çevrelerinde seçim çalışmalarını yürütmek üzere seçim büroları açabileceklerdir. Seçimin başlangıç tarihi olan 1 Ocak 2014 tarihinden önce seçim bürolarının açılması mümkün değildir.

Aday adaylarının önseçimdeki propaganda esas ve usulleri 2820 sayılı Kanunun 43. maddesinde açık olarak gösterilmiştir. Buna göre; aday adayları sadece örf ve âdete göre sohbet toplantısı sayılan kapalı salon toplantısı hariç, açık hava ve kapalı salon toplantıları tertipleyemeyecekler, duvar ilânı, el ilânı ve her nevi matbua, ses ve görüntü bantlarıyla propaganda yapamayacaklardır. Buna karşın, siyasi partiler tarafından, tüzüklerinde gösterilmek kaydıyla aday adayları için bunların vereceği bilgileri de esas alarak aday adaylarının meslek veya sanat hayatlarındaki derece, başarı ve eserlerini memlekete yaptığı hizmetleri gösterir vesikalık fotoğraflarını taşıyan matbualar bastırıp dağıtılabilecektir.

2820 sayılı Kanun’un 8., 43. ve 298 sayılı Kanun’un 50., 51., 51/A, 57. ve 58. maddeleri birlikte değerlendirildiğinde;

Seçim bürolarının, ancak seçimin başlangıç tarihi olan 1 Ocak 2014 tarihinden itibaren açılabileceği, aday adaylarının bu tarihten önce seçim büroları açmalarının mümkün olmadığı, aday adaylarının kendilerini tanıtıcı ilân, afiş, pankart asamayacakları, matbua dağıtamayacakları, sadece siyasi partilerce önseçim döneminde tüzüklerinde gösterilmek kaydıyla aday adayları için, bunların vereceği bilgilerin de esas alındığı aday adaylarının meslek veya sanat hayatlarındaki derece, başarı ve eserlerini, memlekete yaptığı hizmetleri gösterir vesikalık fotoğraflarını taşıyan matbualar bastırılıp dağıtılabileceği, aday adaylarının soyadı alfabe sırasına göre düzenlenecek bilgileri içeren matbuaların (önseçimde) sandık başlarına asılabileceği yönünde görüş bildirilmesine karar verilmesi gerekmiştir.

S O N U Ç:

Açıklanan nedenlerle;

1- Seçim bürolarının, ancak seçimin başlangıç tarihi olan 1 Ocak 2014 tarihinden itibaren açılabileceği, aday adaylarının bu tarihten önce seçim büroları açmalarının mümkün olmadığı, aday adaylarının kendilerini tanıtıcı ilân, afiş, pankart asamayacakları, matbua dağıtamayacakları, sadece siyasi partilerce önseçim döneminde tüzüklerinde gösterilmek kaydıyla aday adayları için, bunların vereceği bilgilerin de esas alındığı aday adaylarının meslek veya sanat hayatlarındaki derece, başarı ve eserlerini, memlekete yaptığı hizmetleri gösterir vesikalık fotoğraflarını taşıyan matbualar bastırılıp dağıtılabileceği, aday adaylarının soyadı alfabe sırasına göre düzenlenecek bilgileri içeren matbuaların (önseçimde) sandık başlarına asılabileceği yönünde görüş bildirilmesine,

2- Karar örneğinin İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğüne gönderilmesine,

4/9/2013 tarihinde oybirliği ile karar verildi.”