RÖPORTAJ: BÜLENT SAYLAM

 Tavşankoru, gezgin odaların; ucuz, doğal olmasının yanında bilge özelliği ile de insanlara dayanışmanın öneminin ne kadar değerli olduğunu hatırlattığını söylüyor. Keşan’ın gezgin odası ile marka yaratması halinde istihdama katkı sağlayabileceğini savunan Tavşankoru, “Nasıl Çorum Leblebisi Çorum için bir marka olduysa Keşan’a da bu gezgin odalar apayrı bir şey katabilir.” diyerek gezgin odaların turizme de katkı sağlayabileceğini kaydetti. 

26 Mayıs 2020 Salı Ramazan Bayramının 3. Günü Mecidiye Köyü sınırları içerisinde bulunan ve 21 gezgin odanın bulunduğu, son yıllarda popüler olan instagram fenomeni Demircioğlu Camping’te yaptığımız röportajda Şaban Tavşankoru, gezgin odalar hakkında bize geniş bir bilgi verdi. 

Kuş sesleri içerisinde doğanın güzelliğini damarlarımıza kadar hissettiğimiz bir mekanda güzel bir bayram gününde gerçekleştirdiğimiz röportajımızın videosunu Medya Keşan Facebook ve YouTube sayfalarımızdan seyredebilirsiniz.

Bülent Saylam: Şaban Tavşankoru kimdir? Gezgin odaları ne zamandan beri üretiyorsunuz bize bunun hikayesini anlatır mısınız? 

Şaban Tavşankoru: Asıl mesleğim veterinerlik olmasına rağmen uzun yıllar önce veterinerlik ve hayvancılıkla ilgili çalışmalarımı bıraktım. Sebebi de artık hayvancılık sektörü tamamen endüstriyel bir hale gelmişti. Bu da vicdanın kaldıracağı bir iş değil. ‘Nasıl bir hayat kuralım?’ derken bir arazi kiraladık orman içerisinde bir köyde. Orada barınabileceğimiz bir yapı yoktu. ‘Neler yapalım?’ diye araştırırken. Bu eski kültürümüzün evleri olan çadırlara rastladık. Ve bir tane 30 m2’lik bir otağ kurdum araziye bir tane de Kızılderili çadırı kurdum. Bir sezon boyunca bu kiraladığımız arazide yaşadık. Daha sonra da bunları diğer insanların da sevebileceğini, bizim gibi bir arazi kiralayıp onun içerisinde kırsal yaşam özlemi duyan insanların ucuz maliyetli bir eve sahip olmalarının fırsatı olabileceğini düşündüm. Onun için şu anda da çadırlarımızı ilgili kişilere tanıtmak için bir yandan üretiyoruz. Hem de bir yandan da bunun eski kültürümüzle bağlantılarını anlatmaya çalışıyorum. Şu anki yaşadığımız problemlerin bir çoğunun eski kültürümüzden çıkıp modernitenin içerisinde kendimizi kaybetmemizden kaynaklandığını düşünüyorum. Bu şekilde yola başladık.

GEZGİN ODANIN ANA PRENSİBİ: DAYANIŞMA

B.S.: Gezgin odaların teknik açıdan özellikleri nelerdir?

Ş.T.: Çadırların teknik özelliklerinden biraz bahsederek çadırların ana prensibi ana ilkesi dayanışma. Yani bu nasıl oluyor? Birincisi çadır yuvarlak planlı bir yapı. Ben ‘çadır’ diyorum ama bunların isimleri ‘otağ’ bizim dilimize de ‘oda’ olarak yumuşayarak gelmiş. Çadırlarımıza ben ‘gezgin oda’ diyorum. Yeni bir yere bağlı olmayan göçebelerin kendilerine yaptıkları bir ev. Taşınabilir bir ev yapıyorsanız bunun hafif olması lazım. Hafif olabilmesi için yapı malzemelerinin hafif olması gerekiyor. Peki, bu hafif ince yapı malzemelerinden nasıl kuvvetli bir yapı oluşturacağız? Çünkü bozkırda açık arazide fırtınalara karşı dirençli olması gerekiyor. Aynı zamanda üzerini örttüğümüz malzemenin de dört mevsim yaşanacağı için sıcağa ve soğuğa karşı yalıtımlı olması gerekiyor. Eskiler bu çözümü yapının iskeletinde dayanışma prensibini dayanışma ilkesini uygulayarak sağlamışlar. Bundan da ne demek istiyoruz? 2 tane yapı unsuru var. Bir tanesi ortada güngirek veya güngörek dediğimiz gün ışığının içeri girdiği çadırın tepesinde olan ve aynı zamanda çatının ayakta durmasını da sağlayan ana malzeme. Diğer ana malzememiz de hem kamıştan hem de diğer ağaç dallarından veya çitadan da yapılabiliyor. Burada zayıf ve hafif malzemelerin birbirleriyle bağlantı kurdurarak yani bunlar hepsi bir arkadaş, birbirleriyle kurdukları bağlantı ile birlik oluşturarak güçlü bir yapı oluşturuyorlar. Bu şekilde duvarımızı açıyoruz. Ve her bir çatala bir tane çatı çubuğu denk gelerek yukarı güngiriğe  veya güngörüğe  ulaşmasını sağlıyoruz. Hafif bir malzeme ile sağlam bir çadır üretmek istiyorsak dayanışmadan faydalanıyoruz. Ana prensibimiz bu. Katlayıp istediğimiz yere gezgin odamızı gezdirebiliyoruz. Ucuz, doğal ve bilge.

GEZGİN ODALAR NEDEN BİLGE?

B.S.: ‘Gezgin odalar ucuz, doğal ve bilge’ dediniz, ‘gezgin odalar neden bilge?’ bunu biraz anlatır mısınız?

Ş.T.: Az önce söyledik gezgin odalarımız ucuz, doğal ve bilge. Gezgin odalarımız neden bilge? İnsanlık olarak dayanışmanın önemini unuttuk. Gezgin odamız, bilgeliği ile bize yeniden hatırlatıyor. Diyorki ‘siz birey olarak her biriniz zayıfsınız. Fakat, eğer düzgün bir örüntü içerisinde birbirinizle iletişim kurar sırt sırda verirseniz, bağlarınız kuvvetli olursa çok güçlü yapılar oluşturabilirsiniz. Doğadaki bütün fırtınalara karşı koyabilirsiniz. Ama eğerki kendinizi topluluğunuzdan kopartır, dayanışmanızdan kopartırsanız sizi en ufak bir rüzgar en ufak bir güç kırar atar.’ Bilgeliği buradan. Aynı zamanda matematiğin beşiği gezgin odalarımız. Gezgin odalarımızın kuruluş prensibinde matematikte trigonometri dediğimiz yani açı bilimi bu gezgin odalardan çıkmadır. Ve nitekim de Türk İmparatorluk ailesinde Uluğ Bey ilk trigonemetrik cetveli yayınlamıştır. Gezgin odayı kurabilmek için açı bilimini atalarımız kullanıyorlardı. Onun dışında havalandırmaya gelirsek, gezgin odalarımız aynı zamanda doğal bir klima. Çünkü biliyoruz ki ısınan hava yukarı çıkmak ister. Yukarıdaki güngirek dediğimiz açıklıktan ısınan havayı yukarı bıraktığımız zaman alt taraftan bizi serin hava çekiyor. Böylelikle yazın içerisi bizi bunaltmıyor sıcak olmuyor. Onun dışında gezgin odalarımızı biz, pamuk bezden imal ettik; ama geleneksel olarak bu keçeden imal ediliyor. Keçe de koyun yününden iplik oluşturmadan dövme prensibiyle elde edilen dünyanın en eski tekstil malzemesidir. Keçenin en önemli özelliğinden biri çok iyi bir yalıtkan olmasıdır. Ne sıcağı ne soğuğu gezgin odamızın içerisine alıyor. Kış koşullarında içerisi sıcak, yaz koşullarında içerisi soğuktur. Aynı zamanda tüm bunlar olurken nefes alabiliyor. İçeride yaşayan insanların gece boyunca soludukları havanın dışarı çıkıp yeniden içeri taze havanın girmesini de sağlıyor. Nem problemi de olmuyor. 

GEZGİN ODA YERLİ VE MİLLİ

B.S.: Gezgin odaların malzemelerini nereden ve nasıl temin ediyorsunuz? Üretim ile ilgili süreç nasıl işliyor?

Ş.T.: Gezgin odalarımız el emeği ile yapılıyor. Bunları doğadan bulabileceğimiz kamışlarla, ağaç dallarıyla ve yahutta keresteden çitalar biçtirerek de yapabiliyoruz. Malzemeleri, küçük atölyemsi bir yerde çok basit el aletleriyle bir araya getiriyoruz. Bu şekilde gezgin odayı imal ediyoruz. Yani söylemek istediğim şu: ‘gezgin odalarımızın üretimi emek yoğun bir üretim.’ Günümüz koşullarında istihdam önemi bir sorun. Aynı zamanda yurt dışından dış alım bu da ayrı bir sorun. Gezgin odaların ana malzemelerinden biri olan ister keçe olsun ister pamuk branda olsun bunlar yurt içinden temin edilebiliyor. Yani gezgin odalarımız el emeği yoğun istihdamı yüksek bir üretim ve tamamen yurt içinden sağlayabileceğimiz malzemelerden oluşuyor. 

SALGIN DÖNEMİNDE ŞEHİRDEKİ İNSANLAR BİRÇOK ŞEYİN FARKINA VARDILAR

B.S.: İnsanlar neden gezgin odayı tercih etsinler?

Ş.T.: Şu anda salgın sürecinde şehirdeki insanlar birçok şeyin farkına vardılar. Kendilerinin nasıl şehirlerde birer hapishane içerisinde olduklarını çok yakından gördüler. Şu an bizim kaldığımız yer doğa içerisinde bir yer. Biz burada serbestiz. Burada sokağa çıkma yasağı yok. Çünkü burada sokak yok. O vesileyle bunu anlayan birçok vatandaşımız yavaş yavaş şehirlerden imkan ölçüsünde doğaya kaçma düşüncesinde  ama kırsala gidiş düşüncesi ilk akla geldikten sonra bazı sorular geliyor. İlk önce maddi sorular: ‘Nereye yerleşeceğim? Yerleşeceğim araziye ne kadar bir bütçe ayırmam gerekli? Onun üzerine  yapacağım ev ne kadar bir bütçe istiyor? Alt alta konulduğunda büyük rakamlar ortaya çıkıyor. Bütçesi olan kişiler için benim bütçem var fakat ben yapabilir miyim? Bu hayatı denemek için bu kadar bir bütçeyi riske atmaya değer mi? Tamam kırsalda yaptım, gittiğim yerdeki çevremdeki komşularımla anlaşabilecek miyim?’ gibi sorular. Gezgin odamız aslında bu sorulara cevap verebiliyor. Birinci konu ucuz malzeme, maddi konuyu bu şekilde çözüyor. İkinci konu olan ‘ben bu kadar göç etme kararı aldım ya yapamazsam?’ İstediğiniz yere taşıyabiliyorsunuz evinizi. Arabınızın üstündeki bagajınızda veyahutta otobüsün bagajında taşıyabileceğiniz bir eviniz var. Arazi almanız şart değil. Bir arazi kiralayıp onun üzerinde kurup bir süreliğine bir kaç ay veya bir kaç yıl boyunca kırsal hayatı deneyimleme imkanı size verebiliyor. En son olarak kırsal hayata da uyum sağladınız. Fakat bulunduğunuz yerden başka bir yerde yaşamak istiyorsunuz. Yine odamız gezgin olduğu için adı üzerinde gezgin odanızı bir başka beğendiğiniz yere kurup yaşamınıza devam edebilirsiniz. 

KEŞAN’A DA BU GEZGİN ODALAR APAYRI BİR ŞEY KATABİLİR

B.S.: Gezgin oda bir marka olabilir mi? Turizme katkı sağlayabilir mi? 

Ş.T.: Bu anlattığımız özellikleri değerlendirdiğimizde ve de Türkiye’de bir arkadaşımız dışında geleneksel olarak gezgin odaları yapan kimse olmadığı için bence bu gezgin odalara üretim fırsatı doğmuştur. Bunu da ben diyorumki ‘Ben Keşanlıyım. Keşan’daki işadamlarımız, esnafımız değerlendirebilir; işsiz kalmış özellikle vasıfsız insanlarımız, çok rahatlıkla bu işten geçim sağlayabileceğini düşünüyorum. Keşan nasıl Çorum Leblebisi Çorum için bir marka olduysa Keşan’a da bu gezgin odalar apayrı bir şey katabilir.’ Hem turizme katkısı olabilir ki şu an bir kamp yerindeyiz. Burada aşağı yukarı toplamda 20’nin üzerinde gezgin oda yapmış olacağız. Bu yaz insanlar tatillerini de bizim gezgin odalarda geçirmeye başlayacaklar. Aynı şekilde Keşan’ın diğer sahillerinde de hem işletmecilerin hem de bireysel olarak kamp yapmak isteyen insanların çok rahatlıkla bir gezgin oda alıp, yaz tatillerini geçirmelerine fırsat sağlayabilir. Onun dışında küçük bir arazisi olur. Barınacak bir yapı kurmak isteyenler diğer endüstriyel rakiplerine göre avantajı yüksek taşıması zor olmayan gezgin odalardan kendilerine bir bahçe kurup yazın çoluğu çoğuyla eşi dostuyla zaman geçirebilirler, bunun gibi alternatifler sunuyor. Keşanlı arkadaşlarımızın değerlendirmesini isteriz.