Dr. Fatma Çalik Orhun

23 Nisan 1920 tarihi Anadolu’da egemenliğin kayıtsız şartsız Türk milletine ait olduğu yeni bir devletin tesis edildiği Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin açıldığı gün olarak tarihe geçmiştir. Emperyalizmin kanlı dişleri arasında Anadolu’da Mustafa Kemal önderliğinde hem iç hem dış düşmana karşı savaşın verildiği, ateşten çemberle çevirili Anadolu’da Türkler, kendi devletlerini kendi egemenliklerini kurdukları tüm dünyaya ilan etmişlerdir. Bugünün bayram olarak kutlanması ise 23 Nisan 1921 tarihinde TBMM’ye verilen teklif ile olacaktır. Zalim ve zorba olan düşmanlara karşı galibiyetler kazanan ve şark tarihi için inkılâpların başlangıç kaynağını oluşturan meclisin açıldığı 23 Nisan, Türk milletinin hafızasında ilelebet yaşatmak istenmiştir. 23 Nisan’ın bayram olarak kabul edilmesi de 2 Mayıs 1921 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanarak resmileşmiştir. Böylelikle yeni kurulan Türkiye’nin ilk milli bayramı 23 Nisan olmuştur. 23 Nisan’ın Milli Hâkimiyet bayramı olarak kutlanmasının hikâyesi ise şöyledir; 1 Kasım 1922’de saltanatın kaldırılmasıyla 1 Kasım “Milli Hâkimiyet Bayramı” olarak kutlanmışsa da zamanla 1 Kasım yerine 23 Nisan Milli Hâkimiyet bayramı olarak kutlanmıştır.

23 Nisan’ın Çocuk Bayramı olarak kutlanması ise Himaye-i Eftal Cemiyeti’nin (Çocuk Esirgeme Kurumu) girişimleriyle “Çocuk Bayramı” olarak ilan edilmesiyle başlanmıştır. Cemiyet gelir elde etmek amacıyla bugüne özel çalışmalar yaparak (pul basımı vs) bağış toplama gayretinde olmuştur. Çocuk Bayramı ilk kez düzenli bir program dahilinde 1927 yılında Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal’in himayelerinde kutlanmıştır. 1929’da 23-30 Nisan günleri “Çocuk Haftası” ilan edilmiştir. Bu kutlamalarda genç Türkiye’nin nüfus politikaları ve yüksek çocuk ölümlerinin de etkisi olduğu muhakkaktır.

1935 yılında bayramlar ve tatil günleriyle ilgili düzenleme yapılırken 23 Nisan Milli Hâkimiyet Bayramı olarak düzenlenmiştir. Fakat Çocuk Haftası kutlamaları devam etmiş 23 Nisan’da Çocuk Bayramı olarak kutlanmıştır. 1970’lere gelindiğinde artık 23 Nisan Çocuk Bayramı Türkiye Cumhuriyeti’nin kurumları ve halkı tarafından benimsenerek kutlanmaya başlanmıştır. TRT gibi devlet kurumlarının yanı sıra TBMM’de çocuk bayramlarına katılmıştır.

1981 yılında Milli Güvenlik Konseyi’nin Ulusal Bayramlar ve Genel Tatiller Hakkındaki Kanun Hükmündeki “23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramıdır” kararıyla resmi bir statüye kavuşmuştur. 1985 yılındaki TBMM ve TRT’deki kutlamalara 34 ülkeden çocuklar katılmış ve dünya barışının simgesi olmuştur. Böylelikle artık 23 Nisan Türk çocuğunun dünyadaki tüm çocuklara armağan ettiği, Türk çocuğunun sesini tüm dünyanın duyduğu gün olmuştur. Tüm dünyada 23 Nisan’ın Çocuk Bayramı olduğu bilinmesine rağmen tüm çabalara rağmen resmi olarak henüz kabul edilmemiştir. Dileriz ki gerekli çalışma ve çabalarla Türk çocuklarına atalarından kalan bu güzel hediyeyi tüm Dünya’da 23 Nisan günü kutlarız.

Keşan halkı da genç Cumhuriyetin devrimlerini ve uygulamalarını canı gönülden benimsemiş ve uygulamıştır. Ulusal ve yerel basında da Keşan’daki kutlamalara kendisine yer bulmuştur.

1934 tarihindeki 23 Nisan kutlamaları Milli Gazete’de şöyle verilmiştir.

“Keşan (H.M) saat 8:30’dan itibaren merasim mahalli olan Cumhuriyet Meydanı'na halk akın etmeye başlamış, meydana binlerce halk tarafından dolmuştu.

Merasime talebelerin İstiklal marşı ile başlandı. Kasabamızdaki bilumum fabrika düdükleri ve bir top ateşi de buna iştirak etti. Bunu müteakip çocuk haftası için kaymakam, belediye reisi ve diğer zevat tarafından talebeler tebrik edildiler ve bundan sonra da talebeler namına İnönü mektebi 4üncü sınıf talebelerinden 43 numaralı İdris Efe. Şu nutkunda söyledi:

“Saygı değer sevgili büyüklerim

Bugün Türk milletinin ve Büyük Gazi’nin Türk çocuklarına sunduğu sevinçli günümüzdür. 14 sene evvel Ankara’da Büyük Millet Meclisinin açıldığı gündür. Bayramımızın tarihi böyle bir güne tesadüf etmesi bize sevinç dakikaları yaşatıyor. Bu tesadüften kastedilen ince manayı biz anlıyoruz. Çünkü bizler bu günün küçükleri, yarının büyükleriyiz. Büyüklerimizin bize verecekleri emekleri boşa çıkartmayacağız:

Fabrika bacaları ormanlar gibi görünecek vatanın gizli hazinelerini meydana çıkaracak. Kuvvetli olacağız ve her yerde çalışacağız. İçimizden sanatkarlar, idareciler, alimler, yetişecek yarın batıya fen adamları göndereceğiz. Bizim sizden dileklerimiz ellerimizdeki levhalarda yazılıdır. Bunlar bizim değil yarınki vatanındır. Gazi'yi büyük millet meclisini orduyu ve aziz büyüklerimizi saygı ve teşekkürlerle selamlarız

Bunu müteakip talebelerin beden hareketleri başladı, mini miniler çok alkışlandılar. Ve bu suretle merasime nihayet verildi.”

1962 yılındaki kutlamaların programı ise Demokrat Keşan isimli yerel gazetede bir hafta önce duyurulmuştur.

“ 1- 23 Nisan 1962 Pazartesi günü saat 10 itibariyle Bayram münasebetiyle resmi daireler, mümemesiller, Ticarethaneler ve evler gündüz milli bayrağımızla, çiçek ve yeşillikle süslenecek, gece elektriklerle donatılacaktır.

2-Kutlama töreni, Hükümet alanında yapılacak ve saat 10’da başlayacaktır.

3-23 Nisan 1962 Pazartesi günü okullar, memurlar ve resmi teşekkül mensupları ile halk, saat 10’dan evvel yerlerini almış olacaklardır.

4- Törene saat 10’da şehir bandosunun çalacağı İstiklal Marşı ile başlanacak, bu esnada şanlı bayrağımız bir ortaokul öğrencisi tarafından serene çekilecektir.

5-Kaymakam, Askeri Garnizon Kumandanı tarafından çocukların ve halkın bayramı kutlanacaktır.

6-Teftişte sonra resmi ve hususi teşekküllerce hazırlanan çelenkler Atatürk anıtına konulacak ve saygı duruşu yapılacaktır.

7- Zafer İlkokulu öğretmenlerinden Mehmet Özcan tarafından günün önemini belirten bir konuşma yapılacaktır.

8-Bir ortaokul öğrencisi tarafından konuşma.

9-Ortaokul ve ilkokul öğrencileri tarafından ikişer şiir okunacaktır.

10- İlkokul öğrencileri tarafından birer Rond ve oyunlar oynanacak.

11-Geçit resmi sırası: Atatürk, Kurtuluş, Zafer İlkokulları ve Ortaokulları.

12-Şeref tribünü, taklar, Bayrak sereni, hoparlör tertibatı, kürsü belediyece temin edilecektir.

13- Program tatbikine Belediye, İlköğretim müdürleri ve ortaokul müdürleri memur tayin edilmiştir.

14-Nizam ve İntizam Merkez kumandanlığı, Emniyet Amirliği ve Belediye tarafından temin edilecektir.

15- Bu program aynı zamanda davetiye yerine geçerlidir.”

Keşan’da 23 Nisan Milli Egemenlik ve Çocuk Bayramının heyecanını yitirmeden, coşkusunun artarak devam etmesi dileğiyle.