<span style="font-family: Helvetica, sans-serif; font-size: 10pt;">Kur’an geçmişte helak edilen bir takım topluluklardan bahseder.</span> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"">Bunların kimler olduğunu hiç merak ettiniz mi?<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"">Ben merak ettim ve Kur’an’da “Helak ettik” (ehlaknâ) tabirinin geçtiği yerlere tek tek baktım.<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"">Tam 28 yerde geçiyor.<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"">Bur çoğu sadece helak ettik deyip geçtiğinden, özellikle helak edilenlerin “sosyal statülerine” dair bilgi içeren 6 ayeti nuzül sırasına göre aşağıda çıkardım.<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"">Bakın bunlar kim?<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"">***<a name="more"></a><o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"">İlki Kaf suresinde:<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"">‘Onlardan önce nice nesilleri helak ettik.<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"">Onlar bunlardan çok daha güçlü/saldırgandılar.<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"">Fakat şehirlerde kaçacak delik aradılar.<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"">Var mıydı ki kaçacak bir yer?’ (Kaf; 50/36).<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"">Ayette geçen <i>“garn”</i> ülke, çağ, nesil, kuşak, uygarlık, memleket, belde, dönem vb. anlamlarına geliyor. <i>“Kaçacak delik aramaları”</i> ve <i>“güçlü, saldırgan, zorba (batş)”</i> olduklarının söylenmesinden de anlaşılacağı gibi bunlar, bir döneme hükmeden <i>“ülke yönetimleri” </i>veya <i>“devrin egemen güçleri”</i> idiler.<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"">***<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"">İkincisi <b>Meryem</b> suresinde:<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"">“Onlardan önce nice mal mülk ve görünüşü daha güzel olan nesilleri helâk ettik” (Meryem; 19/74).<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"">Ayette geçen peltek “se” ile “esâsen” mal, mülk, zenginlik… <i>“riyâen” de dış görünüş bakımından… manasına geliyor. Buradan, helak edilenlerin devrin zenginlik, mal-mülk ve dış görünüş bakımından gayet güzel (şaşaa/debdebe içinde) yaşayan, toplumun “servetten şımarmış ileri gelenleri”</i> olduğunu anlıyoruz.<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"">***<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"">Üçüncüsü Kasas suresinde:<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><i><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif";mso-bidi-font-family: "Times New Roman"">“Rahat ve lüks içinde şımarmış nice nesilleri helâk etmişizdir. İşte kendilerinden sonra içlerinde pek az oturulmuş yurtları!”</span></i><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif";mso-bidi-font-family: "Times New Roman""> (Kasas; 28/58).<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"">Ayette geçen <i>“batirat maîşet”</i> maişeti (kazancı, maaşı, yaşamı) azgınlık/zengin şımarıklığı içinde… manasına geliyor. Buradan, helak edilenlerin devrin <i>“bol servet”</i> ve <i>“lüks hayat”</i> içinde yaşayanları olduğunu anlıyoruz.<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"">***<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"">Dördüncüsü <b>En’am</b> suresinde:<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><i><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif";mso-bidi-font-family: "Times New Roman"">“Onlardan önce nice nesilleri helâk ettiğimizi görmediler mi? Yeryüzünde size vermediğimiz imkân ve iktidarı onlara vermiştik. Onlara bol bol yağmur yağdırmış, altlarından nehirler akıtmıştık” </span></i><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif";mso-bidi-font-family: "Times New Roman"">(En’am; 6/6).<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"">Görüldüğü gibi bu ayette de <i>“helak edilenler”</i> yeryüzünde imkan, güç ve iktidar verilenler… Öyle ki onlar <i>“altlarından ırmaklar akacak”</i> şekilde imkanlara sahipmişler. Fakat bu imkan ve iktidar içinde şımarmışlar ve vaat edilen başlarına gelmiş…<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"">Öte yandan Kur’an’da sürekli mü’minlere vaat edilen cennet tasviri için kullanılan “altlarından ırmaklar akıtmak” ifadesinin, burada, bu dünyada ve zulmedenler için de kullanılması dikkat çekicidir.<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"">***<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"">Beşincisi <b>Hacc</b> suresinde:<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><i><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif";mso-bidi-font-family: "Times New Roman"">“Zulmün doruğuna çıkmışken helâk ettiğimiz nice beldeler vardır; duvarları çökmüş, çatıları yıkılmış, kuyuları kullanılmaz hale gelmiş muhteşem saraylar!”</span></i><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman""> (Hac; 22/45).<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"">Görüldüğü gibi bu ayette de <i>“helak edilenler”</i> rahatlık ve lüksten şımarmış “muhteşem saraylarda” (gasr meşîd) yaşayan devrin egemen zümreleri.<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"">***<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"">Altıncısı <b>Muhammed </b>suresinde:<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"">“Seni memleketinden çıkaranlardan daha güçlü/kuvvetli nice memleketler vardı ki, biz onları helâk ettik. Onların hiçbir yardımcısı da olmadı.” (Muhammed; 47/13).<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"">Bu ayette de daha güçlü (eşeddu guvve) şeklinde geçen tabir, Fussilet 10. ayetteki yeryüzü kuvvetlerinin eşitçe pay edilmesi gerektiği söylenirken kullanılan “guvve/agvât” ile aynıdır. Memleket/belde’den maksat ise peki tabi devrin güç kuvvet sahipleri idi. Yoksa böylesi memleketler/beldeler/ülkeler (garn/gurûn) çoluk çocuk helak edilmiş değildi.<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"">***<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"">Görüldüğü gibi ayetlerde helak edilenlerin “toplumsal statüsü” hep aynı: Mal mülk sahipleri, rahatlık ve lüks içinde şımarmış ileri gelenler, imkan ve iktidar sahipleri, muhteşem saraylarda yaşayanlar, güç ve kuvvet sahipleri…<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"">Buradan bakılınca nice <i>“muhteşem sarayların”</i> helak edildiğini söyleyen bir Kitabın, yüzeysel bir bakışla <i>“estetik”</i> ve <i>“mimari” </i>düşmanı, <i>“barbar”</i> bir bakışa sahip olduğu söylenebilir.<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"">Öyle ya güzelim mimari harikası sarayların, kaşânelerin duvarlarının çöktüğünü, çatılarının yıkıldığını, kuyularının (havuzlarının) kuruduğunu, yer ile yeksan olduklarını söylüyor.<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"">Bunlar dünya mimarlık, estetik ve sanat tarihi açısından büyük kayıp (!).<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"">Keza bu bir ülkenin kalkınmasının temel taşı olan <i>“burjuvazi”</i>nin de yok edilmesi anlamına geleceğinden ilerlemenin ve gelişmenin de düşmanı bir yaklaşım (!).<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"">Acaba öyle mi?<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"">Şurası bir gerçek ki helak edilenlerin kim olduğuna baktığımızda, Kur’an’ın muhteşem saraylardan, gökdelenlerden, kayalara oyulan villalardan, devasa binalardan hiç hazzetmediğini görürüz.<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"">Bunları insanlığın gelişmesi, kalkınması ve ilerlemesi olarak görmüyor.<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"">Olaya başka bir yerden bakıyor, bu çok açık.<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"">Bu bakış her devasa binanın harcında- isterse tapınak olsun- insanların/kölelerin eti, kanı, alınteri, emeği, kişiliği, onuru, özgürlüğü olduğu düşünülürse anlaşılabilir.<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"">Mısır’daki pramitlerin yapımında günde 300 kişinin öldüğünü, ölenlerin cesetlerinin harca karıştırılıp duvarların öyle yükseltildiğini düşünürseniz, bu bakışı kavrayabilirsiniz.<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"">Şu halde Kur’an’daki <i>“helak”</i> söylemi aslında kölelerin öfkesi, ezilenlerin feryadı, mazlumların içli çığlığı olarak okunmalıdır. Kitapta Allah onların sesi olmakta ve <i>“helak ettik”</i>, “<i>yer ile yeksan ettik”</i> diye konuşmaktadır…<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"">Keza helak, ölüm veya doğal bir afete maruz kalma olabileceği gibi, bir toplumsal altüst oluş (devrim) anını da resmediyor olabilir. Veya sarsıcı bir (kamuoyu) rüzgarı (rîhun sarsar) ya da halk ayaklanması (kıyâmen li’n-nâs) da olabilir.<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"">Bütün bu anlarda Yunus Emre’nin tabiri ile <i>“mülke benim diyenler ve köşk u saray beğenmeyenler”</i> helak olur.<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"">Kur’an’ın tabiri ile <i>“Hurma kütükleri gibi yerlerinden sökülüp atılırlar” </i>ve yerlerinde yeller eser…<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><i><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif";mso-bidi-font-family: "Times New Roman"">“Hani mülke benim diyen,<o:p></o:p></span></i></p> <p class="MsoNormal"><i><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif";mso-bidi-font-family: "Times New Roman"">Köşk ü saray beğenmeyen<o:p></o:p></span></i></p> <p class="MsoNormal"><i><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif";mso-bidi-font-family: "Times New Roman"">Şimdi bir evde yaturlar<o:p></o:p></span></i></p> <p class="MsoNormal"><i><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif";mso-bidi-font-family: "Times New Roman"">Taşlar olmuş sütunları.”<o:p></o:p></span></i></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Helvetica","sans-serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"">(Yunus Emre)<o:p></o:p></span></p>