HABER MERKEZİ
CHP (Cumhuriyet Halk Partisi) Keşan İlçe Başkanlığı, TBMM’de sürdürülen yeni Anayasa görüşmeleri hakkında, Meclisten geçerek kabul edilen Anayasa maddelerinin içeriği hakkında bilgilendirmeye devam dün de devam edildi. Konuyla ilgili açıklama şöyle:

“6. Madde. Yasamanın Yürütmeyi Denetlemesi ve KHK (Kanun Hükmünde Kararnameler) ile ilgili.,

NE ANLAMA GELİYOR?

Anayasanın 98. Maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve kenar başlığı metinden çıkarılmıştır. TBMM meclis araştırması, genel görüşme, meclis soruşturması ve yazılı soru yollarıyla bilgi edinme ve denetleme yetkisini kullanır. Meclis araştırması, belli bir konuda bilgi edinmek için yapılan incelemeden ibarettir. Genel görüşme toplumu ve devlet faaliyetlerini ilgilendiren belli bir konunun TBMM Genel Kurulunda görüşülmesidir. Meclis soruşturması, Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar hakkında 106. Maddenin beşinci, altıncı ve yedinci fıkraları uyarınca yapılan soruşturmadan ibarettir. Yazılı soru; Yazılı olarak en geç on beş gün içerisinde cevaplanmak üzere milletvekillerinin, Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlara yazılı olarak soru sormalarından ibarettir. Meclis araştırması, genel görüşme ve yazılı soru önergelerinin verilme şekli, içeriği ve kapsamı ile araştırma usulleri Meclis içtüzüğü ile düzenlenir. Şeklinde değişecektir.

NE ANLAMA GELİYOR?

Söz konusu olan bu maddeyle, kuvvetler ayrılığı prensibine uygun olarak yasamanın yürütmeyi denetlemesi ile Bakanlar Kuruluna kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi vermesi, yasamanın görev ve yetkileri arasından çıkarılıyor. Meclis;  Meclis araştırması, Genel Görüşme, Meclis Soruşturması ve yazılı soru yollarıyla bilgi edinme ve denetleme yetkisini kullanacak. Gensoru, denetleme yetkisinden çıkarılacak. Meclis araştırması, belli bir konuda bilgi edinmek için yapılan incelemeden ibaret olacak. Genel Görüşme, toplumu ve devlet faaliyetlerini ilgilendiren belli bir konunun TBMM Genel Kurulunda görüşülmesi şeklinde gerçekleştirilecek. Meclis soruşturması, Cumhurbaşkanı yardımcısı ve bakanlar hakkında, Anayasanın teklifle değiştirilen 106. Maddesinin 5,6 ve 7. Fıkraları uyarınca yapılan soruşturmadan ibaret olacak. Yazılı soru, en geç 15 gün içinde cevaplanacak, milletvekilleri yazılı soruları bakanların yanı sıra Cumhurbaşkanı yardımcılarına da yöneltebilecek. Meclis araştırması, Genel Görüşme ve Yazılı soru önergelerinin verilme şekli, içeriği ve kapsamı ile araştırma usulleri Meclis içtüzüğü ile düzenlenecek.

7. Madde Cumhurbaşkanının nitelikleri ve tarafsızlığına ilişkin maddesi ile seçimine yönelik maddeleri  “ Adaylık ve Seçim” başlığı altında birleştiriliyor.

NE ANLAMA GELİYOR?

Cumhurbaşkanı 40 yaşını doldurmuş, yükseköğrenim yapmış, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip Türk vatandaşları arasından, doğrudan halk tarafından seçilecek. Cumhurbaşkanının görev süresi 5 yıl olacak. Bir kişi en fazla iki kez Cumhurbaşkanı seçilebilecek. Teklifle, mevcut anayasadaki cumhurbaşkanlığına aday gösterilmesinde 20 milletvekilinin yazılı teklifini arayan hüküm kaldırılıyor. Ayrıca en son yapılan milletvekili genel seçimlerinde geçerli oylar toplamı birlikte hesaplandığında yüzde 10’ u geçen siyasi partilerin ortak aday gösterebilmesi hükmü de değiştiriliyor.

Cumhurbaşkanlığına, siyasi parti gurupları, en son yapılan genel seçimlerde toplam geçerli oyların tek başına veya birlikte en az yüzde 5’ ini alan partiler ile en az yüz bin seçmen aday gösterebilecek. Cumhurbaşkanı seçilen milletvekilinin TBMM üyeliği sona erecek.

Genel oyla yapılacak seçimde, geçerli oyların salt çoğunluğunu alan aday, Cumhurbaşkanı seçilecek. İlk oylamada bu çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamayı izleyen ikinci Pazar günü ikinci oylama yapılacak. Bu oylamaya, ilk oylamada en çok oy alan iki aday katılacak ve geçerli oyların çoğunluğunu alan aday cumhurbaşkanı seçilecek. İkinci oylamaya katılmaya hak kazanan adaylardan biri herhangi nedenle seçime katılmazsa, ikinci oylama, boşalan adaylığın birinci oylamada ki sıraya göre ikame edilmesi suretiyle yapılacak. İkinci oylamaya tek adayın kalması halinde, bu oylama referandum şeklinde yapılacak. Aday, geçerli oyların salt çoğunluğunu aldığı taktirde cumhurbaşkanı seçilecek. Oylamada, adayın geçerli oyların çoğunluğunu alamaması halinde, TBMM seçimi yapılmayacak, sadece cumhurbaşkanı seçimi yenilenecek. Seçimlerin tamamlanamaması halinde yenisi göreve başlayıncaya kadar mevcut cumhurbaşkanının görevi devam edecek. Cumhurbaşkanı seçimlerine ilişkin diğer usul ve esaslar kanunla düzenlenecek.

8. Madde.  Anayasanın “ Cumhurbaşkanının görev ve yetkilerine” ilişkin maddesinde değişiklik yapılıyor.

NE ANLAMA GELİYOR?

Cumhurbaşkanına “ Devlet Başkanı” sıfatı getiriliyor. Devletin başı olan cumhurbaşkanına, yürütme yetkisi de veriliyor. Cumhurbaşkanı, “ Devlet Başkanı” sıfatıyla Türkiye Cumhuriyetini ve Türk Milletinin birliğini temsil edecek, anayasanı n uygulanmasını, devlet organlarının düzenli ve uyumlu çalışmasını sağlayacak. Gerekli gördüğü taktirde, yasama yılının ilk günü TBMM’ de açılış konuşmasını yapacak. Ülkenin iç ve dış siyaseti hakkında Meclise mesaj verecek. Cumhurbaşkanı, kanunları yayımlayacak ve kanunları tekrar görüşülmek üzere TBMM’ e geri gönderecek. Kanunların, TBMM içtüzüğünün tümünün veya belirli hükümlerinin anayasa şekil veya esas bakımından aykırı oldukları gerekçesiyle Anayasa Mahkemesinde İPTAL davası açacak.

9. Madde.  Cumhurbaşkanı hakkında, bir suç işlediği iddiasıyla TBMM üye tamsayısının salt çoğunluğunun vereceği önergeyle soruşturma açılmasını öngörüyor.

NE ANLAMA GELİYOR?

Meclis, önergeyi en geç 1ay içinde görüşüp, üye tamsayısının beşte üçünün gizli oyuyla

Soruşturma açılmasına karar verecek. Soruşturma açılmasına karar verilirse, Meclisteki partilerin, güçleri oranında komisyona verebilecekleri üye sayısının 3 katı olarak gösterecekleri adaylar arasından her parti için ayrı, ayrı ad çekerek kurulacak 15 kişilik bir komisyon tarafından soruşturma yapılacak.

Komisyon, soruşturma sonucunu belirten raporunu 2 ay içinde Meclis Başkanlığına sunacak. Soruşturmanın bu sürede bitirilememesi halinde, komisyona  bir  aylık yeni ve kesin bir süre verilecek. Rapor, Başkanlığa verildiği tarihten itibaren 13 gün içinde dağıtılacak, dağıtımından itibaren 10 gün içinde Genel Kurulda görüşülecek. TBMM üye tam sayısının üçte ikisinin gizli oyuyla Yüce Divana sevk kararı alabilecek. Yüce Divan yargılaması 3 ay içinde tamamlanacak, bu sürede tamamlanamazsa bir defaya mahsus 3 aylık ek süre verilecek, yargılama bu sürede kesin olarak tamamlanacak.

Hakkında soruşturma açılmasına karar verilen Cumhurbaşkanı, seçim kararı alamayacak. Yüce Divanda seçilmeye engel bir suçtan mahkum edilen Cumhurbaşkanının görevi de sona erecek.

Cumhurbaşkanının görevde bulunduğu sürede işlediği iddia edilen suçlar için görevi bittikten sonra  da, bu madde hükmü uygulanacak.”