2012 yılına göre meyve ve sebzelerde eksik üretim yapıldığını vurgulayarak sözlerine başlayan Er, sebze meyve fiyatlarındaki artışın hallere az ürün girmesinden kaynaklandığını belirterek; “Birçok bölgede ürünler çıkmadı. Amasya bölgesinde domates üretimi var o da çok kaliteli. 2012 yılına göre eksik üretim yaptık. Ekimler az oldu. Türkiye genelinde yağışlar üretime çok zarar verdi. Özellikle dolu yağışı çiftçileri çok sıkıntıya düşürdü. Yağışın olması ve yağıştan sonraki ekimin geç olması dolayısıyla fiyatlar yükseldi. Ramazan ayının başlaması ile fiyatların artışının bir alakası yok. Yağışlardan bahsettiğimiz gibi sıcaklardan da sıkıntılarımız var. 40 derecede bir ürünü korumak muhafaza etmek çok zor. Maddi durumu olmayan çiftçi nasıl olacak da ürettikleri ürünleri nasıl muhafaza edecek. Üretim az olunca ve hallere de az malzeme girince ister istemez fiyatlar artıyor. Sebze ve meyve fiyatlarının belirlendiği yer hallerdir. Hallere bol ürün gelmezse fiyatlar artar. Ayrıca dengeli bir talep-arz durumu olmayınca fiyatlarda artış kaçınılmazdır.
“PERAKENDE SEKTÖRÜ ÇOK RAHAT HAREKET EDİYOR”
Türkiye’de rekabet sisteminin olduğunu ve bölgelerde fiyat denetiminin olmadığını vurgulayan Burhan Er, sözlerini şöyle sürdürdü: “Türkiye’de bir rekabet sistemi var. Bölgelerde fiyat denetimi yok. Denetim altına almazsanız fiyatlar yine artar. Bizleri ilgilendiren kanunda düzenleme yapıldı. Perakende sektörü daha rahat. Ramazan ayında vatandaşın yiyeceği ürünler üzerinde fiyatlarda artış var. Fakat bu sadece durumu iyi olmayan vatandaşlarımızı etkiliyor. Örneğin domatesin halden çıkış fiyatı 1 lira. Perakende satışı 2-3 lira arasında. Kimse perakendecilerden hesap sorabiliyor mu? Hayır soramıyor. Çünkü perakendeciler ile ilgili bir yasa yok. Onlara sorunca serbest ekonomi var diyor. Bir kenara çekiliyor. Fakat hallerdeki fiyatlara müdahale edilebiliyor. Kanun bize diyor ki siz istediğiniz gibi fiyat artışı yapamazsınız! Kayıt altına almadan sebze meyve satamazsınız diyor. Biz kanunlar ile bağlanmışız. Ama perakende sektörü ile ilgili en ufak bir denetim mekanizması var mı? Yok. Vatandaş gelip halden 5-10 kilo ürün alamıyor. Neden? Çünkü biz kanunlar ile bağlıyız. Gelen vatandaşa git perakende satandan al diyoruz. Bu uygulama yanlış. Perakendecilerde bir kayıt sistemi bile yok. Türkiye’de sadece sebze ve meyve halleri denetim altında.”
“1580 SAYILI HALLER VE BELEDİYELER YASASINI GERİ GETİRMELİ”
Türkiye’de fiyatların arttığını, ancak üretimde ciddi bir düşüş olduğunu dile getiren Er, “ Fiyatlarda geçen yıla göre oranla yüzde 20-30 oranında bir artış var. Türkiye genelinde 45 milyon ton üretimde bir düşüş var. Bunun nedeni üretici sürekli zarar ettiği içindir. Üreticiye sahip çıkılamadığı için. Eğer siz üretici ve çiftçiyi kaybettiğiniz zaman fiyatlar pahalı olacaktır. Türkiye sanayi ülkesi değildir. Türkiye tarım ülkesidir. Siz tarım ülkesine desteğinizi tam olarak vermezseniz, bu iş olmaz. Geçen sene biz Trakya’da samanı nereden aldık? Bulgaristan’dan aldık. Biz sebze meyvede de mi bu duruma düşelim? Geçen sene 0.20 kuruş olan erik, üretim bölgesinde satılmadı. Üreticiler daha sonra erik ağaçlarını kesmeye başladı. Sorduğumuzda neden kesiyorsunuz? Bir ilaç parası bile etmiyor dediler. Siz geçen sene erik üreticilerine sahip çıkamadınız. Bu sene erik fiyatlarında yüzde 200-300 fiyat artışı oldu. Geçen sene 0,20 kuruşa satılmayan erik bu sene 1 lira üzerinde satıldı. Ülkede dengeyi ve rekabeti korumadığınız zaman ‘Allaha emanet olacağız.’ Biz bir hafta halleri kapatalım. Perakende sektörü bizim bu yaptığımız görevleri üstlenebiliyorsa biz devre dışı kalalım. Biz Keşan’da perakende sektörünü ve üretimin nasıl olduğunu, Trakya’da perakende sektörünün nasıl işlediğini devamlı Sağlık Bakanı Mehmet Müezzinoğlu’na anlatıyoruz. Eski sisteme dönülmeli. 1580 Sayılı Haller ve Belediyeler yasasını geri getirmediğiniz sürece sürekli kapımızda bir zam şampiyonu olacaktır.”
AYHAN: “YERLİ ÜRÜNLER HAL SEZONUNU BİTİRDİ”
Keşan Sebze ve Meyve Toptancı Hali Başkanı Kalender Ayhan da, Keşan’da yerli ürünlerin piyasaya çıkmasıyla hal sezonunun bittiğini belirterek, şöyle konuştu: “Keşan’da yerli malların piyasaya çıkması hal sezonunu bitirdi. Bu saatten sonra Keşan haline mal getirsek de halde ticaret olmaz. Şu an Keşan’da veya çevre illerde yetişmeyen marul, maydanoz gibi ürünler satılır. Şu an Keşan hali 2-3 ay istirahat dönemine girdi, bekliyoruz. Bölgemizin çiftçisinin maliyetleri yüksek olduğu için her yıl ekimler düşüyor. Trakya’da tarıma ağırlık verilmeli diye düşünüyorum. Bölgemizdeki üreticilerin ekim alanları daraldı. Üreticiler yok oluyor. Geçen yıl bu ülkede 1 liraya saman satıldı. Tarım ülkesi olmamıza rağmen. Tarım Bakanlığının tarıma ağırlık vermesi gerektiğini düşünüyorum. Tarım ülkesiyiz diyoruz fakat tarımda geri kalmışız. Ramazanda suni bir şekilde ticaret devam edecek. Yazın gelişiyle bu ticaret dönüyor. Bu bölgede Saros Körfezi’nin olması büyük bir şans. Turistlerin buraya gelmesi ve tüketimi burada yapması bizler için büyük bir şanstır.”
