BÜLENT SAYLAM Enez’deki küçükbaş üreticileri ile yaptığımız röportajda üreticiler, girdi maliyetlerinin geçen yıla oranla % 300 arttığını buna karşın satış değerlerinin ise %50 oranda arttığını söylediler. Cumhurbaşkanı Erdoğan ve tarım bakanın üreticinin zor durumda olduğunu ve üreticiye kulak vermelerini istediler. Üst birlik ve birlik başkanlarının üreticiden uzak bir yönetim anlayışı sürdürdüklerini dile getiren üreticiler, “Bu süreçte üreticilerimizin şunu bilmesi gerekmektedir, üreticimiz bu zor zamanda. Kendisine el uzatanları da yalnız bırakanları da hiçbir zaman unutmayacaktır.” dedi. Enez Hasköy’de 14 Ağustos 2022 Pazar günü bir çiftlikte toplanan ağırlıklı küçükbaş hayvan üreticileri, Medya Keşan Gazetesi Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Bülent Saylam’a sorunlarını aktardılar. Sorunların yer aldı band kaydı Medya Keşan ve Saros TV facebook sayfalarıyla Medya Keşan Youtube Kanalından 17 Ağustos 2022 tarihinde saat 21.00’de canlı olarak yayınlandı. Enezli üreticiler ile yaptığımız röportajda üreticiler şunları söylediler: İBRAHİM DEVELİ: LÜTFEN SESİMİZİ DUYUN İsmim İbrahim Develi küçükbaş koyun üreticisiyiz. Uzun yıllardır bu işi severek yaptığımız bir meslek haline getirmiş. Şehitler köyündenim son yıllarda mağduruz. Bütün girdi maliyetlerimiz %300 artmasına rağmen üretimimiz %50’lerde kalmış durumdadır. Buradan sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan'a, tarım Bakanlığına ve hükümete sesleniyoruz. Lütfen sesimizi duyun, gelecekte kasaplarda et bulma durumu zora girecektir. Bizler gerçekten mağdur durumdayız, sesimizi duyarsanız üreticiler olarak memnun oluruz. Sürekli zarar eden bütün üreticiler koyunlarına koç salmamaktadır. Önümüzdeki günlerde oyunlarımız kesime gidecektir. Bu da ülkemiz üretimi açısından eksi duruma geçecektir. Bütün girdi maliyetlerini kalem kalem yazan bir yöneticiyim. 3 yıldır sürekli eksideyiz. ULAŞ SUNAR: BİZ KUZUNUN SADECE MALİYETİNİ İSTİYORUZ Ulaş Sunar, Enez’in Hasköy’ünde köylülerin küçükbaş hayvan yetiştiriciliği uğraşıyoruz. Bizim burada toplanmamızın amacı düşen küçükbaş hayvan fiyatları ile ilgilidir. Devletimiz insanlara ucuz et yediriyerim derken bizi göz ardı etmeye başladı. Bu da bizim için artık dayanılmaz bir hal aldı. 1 koyun ve kuzunun yıllık en az 400 kilo sadece yem maliyeti var. O 400 kilo yem 3000 lira yapıyor. Sadece yem masrafımız bununla ilaç giderleri dahil değil. Ot dahil değil, işçilik dahil değil, su dahil değil. Yani emeğimiz dahil değil. Sadece yem giderimiz olarak bizim kuzu başı 3000 lira giderimiz var. Bunu götürüp tartıştığımız zaman bu Enez bölgesinin ortalaması zaten 45 kilo 45 kiloyla 45 TL’yi çarparsak bizim ne kadar 1 kuzudan para aldığımız ortaya çıkıyor. Sadece yemden zarar ediyoruz. Emekler hariç. Bu süreçte çoğu birlik başkanı bu üreticilerin yanında durmadı, üreticileri yalnız bıraktılar. Biz de bir nebze olsun. Buradan sesimizi duyurmak için bu arkadaşlarla böyle bir toplantı yapma zorunluluğunda bulunduk. Katılan ve katılamayan herkese teşekkür ediyoruz. Bunca emeğimizi daha fazla ziyan etmeyelim. Gelsin bu yetkililer bizim sesimize biraz kulak versin. Bu ülkede biraz değerimiz varsa en azından bir Suriyeli kadar değerimiz varsa biz kuzunun sadece maliyetini istiyoruz. Kârdan vazgeçtik. Bu işletmeler kapanmasın, maliyetine çalışsın, biz ona bile razıyız. TEZCAN MERİÇ: BİZİ DESTEKLESİNLER Ben Çeribaşı üreticilerinden Tezcan Meriç, bu işe yaklaşık olarak 5 yıl önce başladım. 5 yılın sonunda şu anda geldiğimiz noktada maalesef bitirme noktasına geldik. Bugün hayvanların doğurmasına dahi istemeyecek vaziyetteyiz. Maliyetler çok yüksek. Geçen sene zaten zarar ettik. 2 liradan aldığımız buğday 5 lira oldu, 70 liraya yem aldık. 70 liraya aldığımız çuval 250 300 TL oldu. Bu sene 350 civarında yani buğday 7 lira, yarın 10 lira olmayacağının garantisi yok ve şu anda ürettiğimiz tamamen zarar ve biz bu üretimi artık üretimden vazgeçmek zorunda kalıyoruz. Burada tarım bakanlığı bu gerekli önlemleri almasını talep ediyoruz. Toprak mahsullerinden arpadır buğdaydır. Üreticilere düzey miktarlarda bu madem boyle % 25 düştü. Aynı şekilde yemde de aynısını bekliyoruz. İlk önce açıklanması gereken yem fiyatlarında %25, %30 düşüş olmasını sağlamalarını beklerdik ama maalesef ilk önce üreticiye vuruyorlar. Zaten üretici zor durumda. Yıllardan beri zor zahmet bu işi yürütmeye uğraşıyor. Kimisinin dede mesleği, kimisinin baba mesleği kimisinin artık bir yere gidecek, yeri kalmamış, mecburiyetten yapmak zorunda kalıyor ama bugün baktığımız zaman köylerde zaten nüfus 50 yaşından altta insan kalmamış. Yani artık bu işin yürüyebilir tarafının olmadığından dolayı ürettiği burada Bakanlığımız, Cumhurbaşkanımız bu işe bir el atıp bu işi kökünden çözmeleri gerekiyor. Yarın öbür gün kasaplarda yemeğe et bulamayacaklar. Dışarıdan getirmekle bir yere varılmaz bizi desteklesinler. ULAŞ SUNAR: TAVSİYE FİYATIYLA BİZİM PİYASADAKİ ALICILARIN ARASINDA UÇURUM VAR Ulusal Et Konseyi'nin kuzu karkas kesim tavsiye fiyatı 120 lira. Bizim kestiğimiz kuzu karkas fiyatı 85 lira et konseyinin tavsiye fiyatıyla bizim piyasadaki alıcıların arasında uçurum var. Bu uçurumun bir an önce kapanması gerekiyor. Devletimizden isteğimiz geçen yıl olduğu gibi Toprak Mahsulleri Ofisi’nin küçükbaş hayvan üreticilerinin hak ettiği günlük. Anaç koyun başı 1,5 kilo aylıkla 45 kilo olan arpa desteğini sürdürmesini istiyoruz. Bunu bir an önce yaparsa bu üreticiler bir nebze olsun rahatlayacak. Anaç koyun desteği şu anda 30 lira. Bu desteğimiz iyice bitti. Bizim isteğimiz kuzu karkas kesim fiyatına destek, Avrupa'da olduğu gibi. Bunu başaramazsak adım atamayız. İhracatın rekabetçi olarak açılması gerekiyor. İhracat açılmazsa bu küçükbaş üreticisi bitecek. ERGÜN YAVAŞ: ŞARTLAR KÖTÜ YANİ BU GİDİŞLE HERKES İŞLETMESİNİ KAPAYACAK Ergün Yavaş Şehitler köyünde oturuyorum. Büyükbaş hayvan işletmecisiyim. 45 yaşındayım. 2008 yılından beri bu işi yapmaktayım. Geldiğimiz noktada şu anda bırakalım mı bırakmayalım bu noktalara geldik artık? Hep düşünüyoruz. Daha iyi olacak derken bakıyoruz, girdiğimiz noktada hep içerdeyiz. Şu anda son aldığımız duyumlara da dana etinin %35 aşağıya düştü. Yani ben getirmişim 350 milyonluk yeni 1 adım önünde koşuyorum zaten 1 adım beni 2 adım geri çekerse benim bu işte savaşma şansım azalıyor. Ben diyeceğim, madem benim danamı %35 aşağı keseceksen bugünden itibaren yeni doğan dana mı keseceksin? %35 indirimli yedirmedim ki ben. Diyeceğim şartlar kötü yani bu gidişle herkes işletmesini kapayacak. Artık sütü kim bulursa eti kim bulursa onlar yemek zorunda kalacak. Yani çalışmamak daha hayırlı diye düşünüyoruz şu anda. Keşan'a mı gideriz kimsenin ne yapacağını bildiği yok. GENCAY YÖRÜK: YÜZYILDAN BERİ AYNI BU İŞİ YAPIYORUZ Ben şehitler köyünden Gencay Yörük 32 yaşındayım, evlendim ve köyde duruyorum, elimdeki şu anda koyunlar, dedemin babasından kalma koyunlardır. Yüzyıldan beri aynı bu işi yapıyoruz. Dedemin babasına bakmışlar, dedeme bakmışlar bana bakmışlar ama şu anda kendilerine bakmıyorlar. Ben bütün yemini samanını her şeyini dışarıdan alan bir üreticiyim. Ama bu şartlarda ben elimdeki hayvanlarımı azaltmak zorunda kaldım. Geçen sene 160 koyunum vardı. Ben bu sene 120 koyunu bıraktım. 40 tane koyun sadece yem maliyetlerine gitti. Ve sattığım kuzudan hariç. Hani şu anda çok zor durumdayız. Biz küçükbaş üreticileri olarak Türkiye Cumhuriyeti'nin başındaki yetkililerden yardım bekliyoruz. ALAADDİN YAMAN: BİZE BİR AN ÖNCE DERMAN BULUN Ben en Şehitler köyü muhtarı Alaaddin Yaman, 52 yaşındayım. Kendimi bildim bileli hayvancılıkla uğraşıyorum. Son burada 3-4 yıl önceden beri bu sıkıntıları hiç yaşamadık. Şu anda burada oturduğuma bakmayın yem çuvalı taşırken belime ağırttım tedavisi yok. Sayın Cumhurbaşkanı ve tarım bakanına sesleniyorum, bize bir an önce derman bulun. NECATİ SUNAR: 4.000 TL 1 koyunla 1 kuzunun maliyeti sattığımız kuzu 2.500 TL İsmim Necati Şunar işletme sahibiyim. Doğuştan beri bu işin içindeyim. Şu an 1 koyunun maliyeti kuzuyla beraber 400 kilo yemdir. 400 kilo yem kaç para? 3.000 TL. Bir çobanın da koyun başına maliyeti 500 TL. Ne yaptı? 3.500 TL. 6 tane köpek var burada. 6 tane köpek 15 tane ekmek yiyor. günlük 15 ekmek kaç para 300 TL. Köpek başı 50 TL günlük masraf. İçirdiğimiz suyun dahi tonu 10 TL. 1 koyun, 400 kilo yem yedi 3 bin 500 TL çoban parası 3.500 TL, 10 tane balya var koyun başına. Ot balyası 50 TL’den sayalım, 500 TL. 4.000 lira 1 koyunla 1 kuzunun maliyeti sattığımız kuzu 2.500 lira. Her koyun başı 1.500 lira zararımız var. Bu artık çekilmez hale geldi. Burası boşaltsak. Bir daha yapma şansımız da yok. Bu işletmeyi kuramayız. Ne yapmamız lazım? Devletin bu işe el atması lazım. Bu şartlarda bu hayvancılık yapılmaz. Koyun kuzunun maliyeti 2000 TL falan değil. NECATİ SUNAR: BEN GİRMİŞİM 65 YAŞIMA ÇORLU’YA MI GİDEYİM SİLİVRİYE Mİ? Destek işine gelelim destek 30 lira mı koyun başı 30 lira normal destek zaten bizden muhtarlık aldı, ilçe tarım aldı, Ziraat Odası aldı aldıkları para bize verilenden fazla. Baştan aldılar, 35 lira verdiler bize 30 lira destek diye bir şey yok. Bir proje desteği var. Bu proje desteğinde kırk türlü oyun var. Neye göre bunları projeye koydular, kim koydu bu da belli değil. Merinos projesi var. Kıvırcık koyun projede, sakız koyun projede ama bundan arkadaşlarımızın bu işlerden haberi yok. Başta ki birlik başkanımız yönetim kurulu, bu işleri düzenleyen bunlar şahıslara göre hayvan ırkına göre değil, 120 lira yakında bir köy var, isim vermeyelim, keçiler dahi projede. Kara keçi, kıl keçisi, maltız projesinde. Zana projesinde. Hepsi devletten 120 lira destek aldı. Ne olursunuz bizim hayvanlarımızın hepsi merinos projede ihracat etsek yok, destek yok. Ne devletten, ne milletten bu iş artık son nokta, son nokta yapılamaz duruma geldi. İlgililerden bu hesapları düzgün yapmalarını istiyoruz. Biz şu an üretici değiliz. Yani sallama da bırakalım yapalım, bıraksak ne yaparız ben girmişim 65 yaşıma Çorlu’ya mı gideyim? Silivri’ye mi gideyim ya Silivri ya Çorlu? NECATİ SUNAR: 1 KÜÇÜKBAŞ HAYVANIN MALİYETİNİ 1 DEKAR TARLANIN İLAÇ GÜBRE MALİYETİNİ YAPAMAZSA BUNU, ÇEKİLECEK, YAPANLAR GELSİN Bırakalım yıkalım burasını 2 sene sonra yapabilir miyiz? 2000 metrekare kapalı yer var. Burada kaç para maliyeti, bunun kaç para bugünkü şartlarda yıkılır gider. Devlet bu işe el atmadığı zaman bu iş biter, ihracat hiç yapamazlar. Bu şartlarda ihracat hikaye, dışarıda daha fazla. Bunlar üreticiyi tamamen yok etti. Proje bu. Bu şekil hesabı yapamaz mı bizim başımızdaki sorumlular, ilgililer? Yapması lazım. 1 küçükbaş hayvanın maliyetini 1 dekar tarlanın ilaç gübre maliyetini yapamazsa bunu çekilecek yapanlar gelsin. Doğru mu? NECATİ SUNAR: BUNLARIN KOYUNDAN DA HABERİ YOK. KOYUNCULUKTAN DA HABERİ YOK. BAŞKANLIKTAN HABERİ YOK Benim burada 400 koyun var, 400 bini geçik zararım var. Su bile parayla devlet bize hiçbir destek yaptığı yok, yolumuza bakmaz, suyumuza da bakmaz. Hiçbir şey yaptığı yok. Bizim sesimiz olsa bugün burada olması lazım. Yahut yarın başka yerde düzenlenir. Biz de gidelim, davet etsinler. Neye göre karkas açıklamışlar 120 TL diye. 120 kurtarır mı maliyetleri? Bunların koyundan da haberi yok. Koyunculuktan da haberi yok. Başkanlıktan haberi yok. 120 TL bu işin içinden çıkmaz. Kasaplarda et var. Kasaplarda 200 TL’ye et. Bizden alışı 85 TL. Kasaplık daha güzel, ben kasaplık da yaptım. 1 koyun bakacağına 1 kuzuyu tezgahta sat aynı parayı kazanırsın. Fiyatlarda dengesizlik var. Uzatmalardayız, iş bitti. NECATİ SUNAR: KAYITLAR NET DEĞİL 1954 ten beri bu işletme var. Benim burada 800 koyunum vardı. Bak şu an düşürdüm 400 koyuna buna da bakamam. Enez’de 15-20 bin civarı küçükbaş hayvan var. Kayıtlar net değil, hesabı çıkaramazsın kayıtlardan. net kayıt yok, destek almak için hepsinin kayıtları fazla. Tarım bakanının dahi haberi yok Türkiye'de kaç tane hayvan olduğundan. Sayıdan haberinin olmadığın zaman bu hesabı nasıl yapacaksın? Ne kadar et getireceğim, dışarıya ne kadar et götüreceğim, nasıl olacak bu hesap? İnşallah sesimiz duyulur. Bizim derdimize çare olurlar. Biz de bu işi devam ettiririz. CENGİZ TEKİN: ŞARTLAR ÇOK AĞIR İsmim Cengiz Tekin, Büyükevren Köyündenim. küçükbaş hayvan üreticisiyiz. Şartlar çok ağır. Bu şartlarda yapılacak bir iş değil bu. Yani maliyetler yüksek arkadaşlar değindiler ne yapılabilir? Çözüm tabiki de iktidarın elinde devletin elinde bu hayvancılık bitmiştir. Mazotun fiyatı belli maliyetler yüksek 1 çuval yem olmuş 500 lira 400 lira. Yıllardan beri bu işi yapan insanlar çoluğuna, çocuğuna bundan geçindiren insanlar, bakanlar okutanlar evlendirenler. Yani gelecek yok. MUSA ÖZDEMİR: BİZİM HAKLARIMIZI ÜST BİRLİK BAŞKANI VE BİRLİK BAŞKANLARI TALAN ETMEKTEDİRLER Merhaba, ben Musa Özdemir, Edirne Enez Karaincirli Köyünden dededen babadan malcı üreticiyim. fakat bizim haklarımızı üst birlik başkanı ve birlik başkanları talan etmektedirler. Biz kendi kaderine terk edilmiş sahipsiz insanlarız. Biz ürettiğimizi karşılığını alamıyoruz, talan ediyorlar sahipsiz üst birlik başkanı ve birlik başkanları, kendilerini hükümetinin yanına dayamışlar. Üreticiyi kendi kaderlerine terk etmişlerdir. Maalesef başkanlar da hepsi koltuğun peşinde. Hiç kimse üreticinin yanında değil, her geçen gün ana sermayeden gidiyor. Çıkardığımız, ürettiğimiz tamamen devre dışı kalıyor bize. Hükümet derhal sahip çıkması lazım. Karaincirli köyünde 852 dönüm yer mera vasfını yitirip tarla sıfatını almıştır. Bakıldığında kimin olduğu belli değil ama birilerine meralar da peşkeş çekilmektedir. Ayağına pabuç alamıyorum. ULAŞ SUNAR: ÜRETİCİMİZ BU ZOR ZAMANDA. KENDİSİNE EL UZATANLARI DA YALNIZ BIRAKANLARI DA HİÇBİR ZAMAN UNUTMAYACAKTIR Belirttiğimiz çözüm önerileri üzerine üreticimiz lehine yapılan. Her uygulamanın yanındayız. Biz küçükbaş yöneticiler olarak çok zorlu süreçlerden geçtik. Çok zorlu süreçleri atlattık. Fakat bu süreçte üreticilerimizin şunu bilmesi gerekmektedir, üreticimiz bu zor zamanda. Kendisine el uzatanları da yalnız bırakanları da hiçbir zaman unutmayacaktır.