BÜLENT SAYLAM Başlayan bu inşaatla akıllara daha önce kamuoyunda gündeme gelen yüzer LNG tanklarının yanaşacağı limanın buraya mı yapılacağı gelirken, liman inşaatı için deniz sondajından Edirne İl Çevre Müdürlüğünün haberi olduğu öğrenildi. Edinilen bilgiye göre BOTAŞ’ın deniz içine yapılacak liman için onay aldığı ayrıca kıyıda gerçekleştirilen boru hattının sondajının MTA tarafından liman için deniz derinliği ve zemin etüt çalışması yapıldığı öğrenildi. İnşaatı gören bazı duyarlı vatandaşlar ise endişeli olurken “Maviyle yeşilin buluştuğu bu cennet köşede bu neyin inşaatı?” diye sordular Konuyla ilgili yetkililerin bu inşaat hakkında açıklama yapması bekleniyor. YÜZER LNG TESİSLER NEDİR? Doğalgaz tedarik edilen ülkelere göre daha ekonomik ve boru hattı nakli mümkün olmayan doğalgazın mevcut ülkelerden LNG yöntemiyle alınması için Türkiye’nin LNG tesislerinin sayısını artırılması gerekmekte olup, ülkemizin üç tarafının denizlerle cevrili olması buna olanak sağlamaktadır. Peki yapılan LNG tesislerinin teknik ve ekonomik özelliğinin incelenmesi ve maliyet analizlerinin yapılası, enerji arz güvenliğinin ekonomik, güvenilir ve sürdürebilir olması için önemlidir. LNG tesisleri için maliyet analizi yapılmadan önce enerji sektörünün aşina olduğu doğalgaz tedarik yöntemi olan LNG nedir? LNG tesis türleri nelerdir? Öncelikle bu soruların cevaplanması gerekmektedir. Çünkü LNG tesislerinin maliyet analizi yapılırken; doğalgazın çıkarılıp, alımından sıvılaştrılmasına, tekrardan gazlaştırılıp devreye alınmasına kadar gecen süreçte LNG maliyet kalemlerini oluşmaktadır. Sıvılaştırılmış Doğalgaz (Liquified Natural Gas – LNG), atmosfer basıncında -162 C0’a kadar soğutulmasıyla yoğunlaşarak gaz halinden sıvı hale geçmektedir, ayrıca gaz fazından sıvı faza geçerken gazın hacmi 600 kez küçülür bu şekilde düşük basınçlarda yüksek miktardaki doğalgaz depolanabilmektedir. Kullanımı için tekrar gazlaştırma işlemi yapılarak sisteme dâhil edilir. LNG tesisleri karada (onshore) ve denizde (offshore) olarak ikiye ayrılmaktadır: Karada (Onshore) LNG Tesisleri, güvenlik açısından şehir merkezlerinden uzak ve deniz kenarlarına LNG gemilerinin dolum ve boşaltım acısından elverişli olacak şekilde, ayrıca yeraltı veya yerüstü depolma yapılan tesislere “İzmir Egegaz Aliağa LNG Terminali, Marmara Ereğlisi LNG Terminali”denir. Denizde (Offshore) LNG Tesisleri, bir gemi üzerine LNG depolama ve gazlaştırma ekipmanlarının yerleştrilmesiyle ve karada bulunan LNG terminalinin tüm işlevini yerine getiren terminallere Yüzer LNG Depolama ve Gazlaştırma tesisi (Floating Storage Regas Units –FSRU) denir. “GDF Suez Neptune FSRU (Egegaz Aliağa) gibi” Dünyada LNG depolama ve gazlaştırma terminallerinin 100’e yakınını kara tesisleri oluşturmaktadır. LNG tesislerinin kurulum planlaması yapılırken öncelikle şunlar dikkate alınmalıdır: arazi ve kullanım, mevcut deniz tesisleri, çevredeki nüfus yoğunluğu ve konut kullanımı, depolama tankları ile boşaltım/yükleme arasındaki max/min mesafe, depolama tipi, gemilerin yaklaşım kanal genişliği ve derinliği, köprüler, enerji hatları, gemilerin manevra ve geçişini etkileyebilecek fiziksel yapı ve unsurlar, oluşan dalgalara karşı dalgakıran gereksinimi ve/veya römorkör hizmetinin olup olmadığı, boru kapasitesi (Tesis yakınında bir boru hattı olsa dahi, gönderim için yeterli kapasite olmayabilir) ve Gaz dağıtımında ticari boru hattına yakınlık veya herhangi bir boru hattı mevcut değilse, inşa edilmesi ve keşfedilen pazara kamyon veya demiryolu tankerle taşınması, gazlaştırma tesisine olan mesafe, çevresel etkenler (rüzgar, dalga, akım vb.) alan seçiminde dikkate alınması gereken hususlardır. Alan seçiminde asıl önemin taşıma ve depolama maliyetlerini azaltmak, güvenli bir şekilde çalışmaların sekteye uğramadan devam ettirilmesidir. Arazi seçiminden sonra geri kalan maliyet kalemleri tesisin niteliklerine göre değişmektedir. Bu durumda aşağıda verilen değerler ortalama veriler olup, lokasyona ve kullanılan malzemelere göre değişim gösterebilir.