HABER MERKEZİ Aktaş, “Gereğinden fazla gübre kullanımı, yatma ve fungal hastalıkların (yanıklık hastalığı, kök boğaz çürüklüğünün) artmasına, toprağın yapısının bozulmasına, kardeşlenmenin artmasına, verim kayıplarına ve çevre kirlenmesine neden olmaktadır. Azotun bitki üzerine etkisi; bitki boyu ve kardeşlenmeyi arttırır, hızlı gelişmeyi teşvik eder, yaprak boyutunu ve salkımdaki başakçık sayısını arttırır, salkımdaki dolu dane oranı ve danenin protein içeriğini arttırır. Çeltik bitkisi, makro besin elementlerinden olan azota tüm gelişme periyodu boyunca ihtiyaç duyar. Fakat en fazla ihtiyaç duyulan dönemler; erken fide devresi ile kardeşlenme ortası arasında kalan dönem ve salkım oluşum devresi başlangıcındaki dönemlerdir. Dane dolumu döneminde, yaprak ölümünü geciktirerek fotosentez üretimini arttırmak için, yeterli miktarda azot sağlanması önem taşımaktadır. Çeltik ekilecek tarlalarda toprak tahlil ve pH değerine göre gübreleme yapılmalıdır. Çeltik azota, fosfor ve potasyumdan daha fazla ihtiyaç göstermektedir. Ancak uygulanan azottan etkili bir şekilde yararlanabilmesi için toprakta fosfor ve potasyumun dengeli bir şekilde bulunması gerekir.” dedi. ÇELTİK TARIMINDA AMONYUM FORMLU AMONYUM SÜLFAT KULLANILMASI GEREKMEKTEDİR Tezcan Aktaş, sözlerini şöyle sürdürdü: “Çeltik tarımında azot kaybını önlemek gerektiğinden amonyum formlu amonyum sülfat kullanılması gerekmektedir. Ülkemizde yetiştirilen çeltik çeşitleri için toprak analizine göre tavsiye edilen saf azot dozu dekara 18-20 kg’dır. Çeltik tarlalarında nitratla gübrelemelerde azot kaybının fazla olduğu, üre ile yapılan gübrelemede pH oranının daha fazla arttığı ve bu artışın toprakta çinko ve diğer yararlı mikro element içeriklerini azalttığı araştırmalarla belirlenmiştir. Amonyum Sülfat gübresinin yarısı ekimle birlikte, yarısı da ekimden 55- 60 gün sonra uygulanabileceği gibi; özellikle kumlu geçirgenliği fazla olan topraklarda bir kısmı ekimde, bir kısmı kardeşlenme başlangıcında ve geri kalan kısmı da ekimden 50-60 gün sonra kullanılabilir. Fosfor; kardeşlenme, kök gelişimi, erken çiçeklenme ve düşük sıcaklık koşullarında dane dolumu gibi faaliyetleri teşvik eder. Özellikle bitki gelişiminin erken dönemlerinde fosfora çok ihtiyaç duyulur. Topraktaki kullanılabilir fosfor miktarı yetersiz olduğunda, uygun kök gelişmesi için fosforlu gübreleme yapmak önem taşımaktadır. Bitkinin en çok fosfora ihtiyaç duyduğu dönem erken gelişme devresi ve kök oluşum devresi olduğundan çok özel bir durum söz konusu olmadıkça uygulanacak fosforun tamamı ekim öncesi toprak altına uygulanmalı ve karıştırılmalıdır. Toprak tahlil sonucu esas alınarak dekara ekim öncesi fosforlu gübre olarak Triple Süper Fosfat (TSP) , DAP, 20.20 uygun olan gübre verilir. Potasyum; yaprak alanı ve yaprağın klorofil içeriğini arttırır. Yaprak ölümünü geciktirir. Salkımda; başakçık ve dolu dane sayısı ile bin dane ağırlığını arttırır. Çeltik bitkisinin; kötü hava koşullarına, yatmaya ve hastalık-zararlılara olan toleransını arttırır. Çeltik bitkisinin normal gelişmesini sürdürebilmesi için gerekli olan 16 elementten birisi de çinkodur. Çinko noksanlığı pH’sı yüksek olan tuzlu topraklarda ve toprak tesviyesi sırasında fazla toprak alınmış sahalarda sıklıkla görülür.” ÇİNKO EKSİKLİĞİNDEN ETKİLENEN YAPRAKLAR DİK HALDE DURAMAZ Açıklamasının sonunda çinko eksikliğinin belirtileri ve nedenleri hakkında bilgi veren Aktaş, sözlerini şöyle tamamladı: “Çeltiğin genç devresinde, genç yaprakların taban ve orta kısmında renk değişmesi ile kendini gösterir. Daha sonra bu renk değişmesi yaprağın bütün alanını kaplar ve yaprak çeltik kırmızı bir renk alır. Çinko eksikliğinden etkilenen yapraklar dik halde duramaz ve yatık bir hal alarak su yüzeyine yayılır. Bitkiler cüceleşir, kardeşlenme gecikir, kardeş sayısında azalma görülür, olgunlaşma gecikir, verim düşer. Lokal olarak tarlanın bazı yerlerinde bitki ölümleri meydana gelir. Çinko noksanlığının nedenleri; yüksek verimli çeşitlerin devreye girmesi, toprak pH’nın 6,8’den yüksek olması, amonyum Sülfat yerine Üre kullanılması toprak pH’sını arttırır, aşırı miktarda fosforlu gübre kullanılması, münavebesiz çeltik tarımı yapılması, toprak tesviyesi sırasında bazı sahalardan fazla miktarda üst toprağın alınması, çeltiğin sürekli su altında tutulması sonucu topraktaki kullanılabilir çinko miktarının azalması, toprağın kumlu, tuzlu ve alkali yapıda olması. Ayrıntılı bilgi almak isteyen değerli üreticilerimiz konuyla ilgili hafta içi 08:30 - 17:30 arası (0284) 714 10 87 numarayı arayabilirler.”