SÖZCÜ GAZETESİ-BÜLENT SAYLAM Medya Keşan Gazetesi’nin 30 Ocak 2020 tarihli sayısında MUÇEV’in Erikli, Mecidiye ve Yayla sahillerinin kiralamalarını Keşan ve bölge kamuoyunun gündemine getirmiştik. Sayıştay, 2019 yılı incelemelerinde MUÇEV’in kiralama ihalelerinde usulsüzler yaptığını tespit etti. Sayıştay 2019 yılı inceleme ve araştırmalarını tamamladı. “Bulgu 24: 2886 Sayılı Devlet İhale Kanunu Kapsamında Düzenlenen İhalelerde Tahmini Bedel Tespit Edilirken Yeterli Araştırmanın Yapılmaması” başlığı altında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 2019 Yılı Sayıştay Denetim Raporuna göre Türkiye'deki bazı plajların kiralanması için fiyat belirleme dosyalarının 52’sini usulsüz olarak Muğla Çevre Vakfı Limited Şirketi'nin (MUÇEV) hazırladığını, sonra bu kira bedelleri üzerinden kiralama yaptığını açıkladı. MEDYA KEŞAN MANŞETTEN DUYURMUŞTU 30 Ocak 2020 tarihli sayımızda “Erikli, Mecidiye ve Yayla Sahillerini MUÇEV kiraladı” başlığıyla Keşan ve bölge kamuoyuna manşetten verdiğimiz haberimizde Saros Körfezinin 3 önemli sahili Erikli, Mecidiye ve Yayla Sahillerinde bulunan 11 adet alanı MUÇEV (Muğla Çevre Vakfı) Tur. ve Tic. Ltd. Şti’nin kiraladığını duyurmuştuk. Kiralamanın 21 Ekim 2019 tarihinde pazarlık usulüne göre yapıldığını, 1.8 milyon + KDV bedelle ve 10 yıllığına olduğunu haberimizin ayrıntılarında vermiştik. Haberimizde; MUÇEV yetkilisinin yakın zamanda Keşan’a geldiği ve kiralamalar ile ilgili esnafla görüştüğü iddialarına yer vermiş ve iddialar arasında görüşmelerde MUÇEV’in esnaftan dönümüne 120 ila 150 bin TL kiralama bedeli istediği ve tüm alt yapının bu şirket tarafından yapılacağı konusunun da olduğunu belirtmiştik. Haberimizde CHP (Cumhuriyet Halk Partisi) Edirne Milletvekili Okan Gaytancıoğlu’nun 2 yıl önce bugün 11 Ekim 2019 tarihinde Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum’un cevaplaması için verdiği “Keşan’daki bazı 3. derece sit alanlarında yapılan kiralama işlemlerine ilişkin” soru önergesinden 10 gün sonra MUÇEV’in ihaleyi alması ve 2.5 ay sonra Bakan Kurum’un soru önergesini cevaplaması dikkat çektiğini kaydetmiştik. İHALELERDE YETERLİ ARIŞTIRMA YAPILMAMIŞ Açıklamaya göre 2886 Sayılı Devlet İhale Kanunu kapsamında düzenlenen ihalelerde tahmini bedel tespit edilirken yeterli araştırmanın yapılmadığı ortaya çıktığı şöyle ifade edildi: “Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü tarafından kiraya verilen, devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin ihalelerinde, tahmin edilen bedel tespit edilirken yeterli araştırmanın yapılmadığı, söz konusu yerlerin bir kısmını kiralayan MUÇEV Turizm Limited Şirketi tarafından hazırlattırılan gayrimenkul değerleme raporlarının kullanıldığı görülmüştür. 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 4'üncü maddesinde tahmin edilen bedel, ihale konusu olan işlerin tahmin edilen bedeli ve yapım işlerinde keşif bedeli olarak tanımlanmaktadır. Aynı Kanun'un ‘Tahmin Edilen Bedelin Tespiti' başlıklı 9'uncu maddesinde ise, tahmin edilen bedelin, idarelerce tespit edileceği veya ettirileceği, işin özelliğine göre gerektiğinde bu bedel veya bu bedelin hesabında kullanılacak fiyatların belediye, ticaret odası, sanayi odası, borsa gibi kuruluşlardan veya bilirkişilerden soruşturulacağı, tahmin edilen bedelin, dayanaklarının da eklendiği bir hesap tutanağında gösterileceği ve asıl evrak arasında saklanacağı belirtilmektedir” ifadelerine yer verildi. RAYİÇ BEDEL İDARELERCE TESPİT EDİLMESİ GEREKİR Açıklamanın devamı şöyle: “Öte yandan, Tabiat Varlıkları ve Doğal Sit Alanları İle Özel Çevre Koruma Bölgelerinde Bulunan Devletin Hüküm ve Tasarrufu Altındaki Yerlerin İdaresi Hakkında Yönetmelik'in ‘Tahmin edilen bedel tespiti' başlıklı 10'uncu maddesinde, kullanma izni veya kiraya vermede, tahmin edilen bedelin İdarece tespit edileceği, bedel tespit ve takdirinde, taşınmazın konumu ve özellikleri göz önünde bulundurulmak suretiyle rayiç bedelin esas alınacağı, gerektiğinde bedel veya bedelin hesabında kullanılacak fiyatların ilgili kuruluş veya bilirkişilerden de araştırılabileceği, bedel tespit raporunun ekinde raporun hazırlanmasına dayanak olan belgelerin bulunması gerektiği ifade edilmektedir. Yukarıdaki hükümlere göre, tahmin edilen bedel, idarelerce tespit edilmelidir. İdare işin özelliğine göre gerektiğinde bu bedelin tespiti için belediye, ticaret odası, sanayi odası, borsa gibi kuruluşlardan da bilgi alabilecek olup, fiyat tespitine ilişkin tüm dayanaklar da rapor eklerinde gösterilmelidir.” MUÇEV YERLERİ PAZARLIK USULÜ İLE ALMIŞ Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğünün kiralama dosyaları üzerinde yapılan incelemede, devletin hüküm ve tasarrufu altındaki bazı taşınmazların, yukarıda adı geçen T.C. Sayıştay Başkanlığı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 2019 Yılı Sayıştay Düzenlilik Denetim Raporu 100 Yönetmelik'in 55'inci maddesinin dördüncü fıkrası (c) bendi kapsamında pazarlık ile Muçev Turizm Limited Şirketine kiraya verildiğinin de belirtildiği raporda, “Diğer taraftan, kiralama dosyalarına bakıldığında, taşınmazların kira değeri tespitine ilişkin zaman zaman bir gayrimenkul değerleme şirketinden hizmet alındığı görülmüştür. Bu kapsamda değerleme şirketine 48 adet rapor hazırlattırılmıştır. Raporlarda, bedel tespitine esas olacak şekilde taşınmazların yıllık kira değeri hesaplamaları ile diğer değerleme hesaplamaları yer almaktadır. Bu raporlar komisyonlar tarafından tahmin edilen bedelin tespitinde temel alınmıştır. Ancak, Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü tarafından sözleşme düzenlenerek değerleme şirketine hazırlattırılan 48 rapor dışında, aynı şirket tarafından 52 adet gayrimenkul değerleme raporu daha hazırlandığı, bunların da genel müdürlüğün kiralama ihalelerinde temel alındığı, ancak, bu raporların genel müdürlük tarafından değil, MUÇEV Turizm Limited Şirketi tarafından hazırlattırıldığı ve bedelinin de MUÇEV tarafından karşılandığı anlaşılmıştır” ifadelerine yer verildi. HAZIRLANAN RAPORUN ÜCRETİNİ DE MUÇEV KARŞILAMIŞ Bu 52 adet raporun kapağında ‘Muçev Turizm Değerleme Raporu' yazdığının da ifade edildiği açıklamadaki diğer düşünceler şöyle: “Aynı zamanda raporların sonuç bölümünde ise ‘Bu değerleme raporu müşterimiz MUÇEV Turizm Limited Şirketi onayı doğrultusunda standart rapor formatına uygun olarak hazırlanmış olup, SPK faaliyetlerinde kullanılamaz' ibaresi yer almaktadır. Yani Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü için hazırlanan 52 raporun hazırlanma ücretleri MUÇEV tarafından karşılanmıştır. Oysa mevzuat hükümleri çerçevesinde, kiralamalarda tahmin edilen bedelin idare tarafından tespit edilmesi ya da ettirilmesi gerekmektedir. Dolayısıyla, bir şirket tarafından hazırlattırılan değerleme raporlarının, idare tarafından taşınmaz kiralamalarına dayanak alınmaması ve ihalelerde kanıtlayıcı evrak olarak kullanılmaması gerekmektedir.” SORULARIMIZA VERİLEN CEVAPLAR YETERLİ DEĞİLDİR MUÇEV tarafından hazırlattırılan 52 adet değerleme raporunun kullanıldığı kiralama ihalelerine bakıldığında, ihalelerden 25 adedinde kiracının yine MUÇEV olduğunun anlaşıldığının da açıklandığı yazıya, “Her ne kadar, gayrimenkul değerleme firmalarından gelen raporlar nihai kira bedellerini belirlemese de, Komisyonlar tarafından tespit edilen kira bedellerine dayanak oluşturmaktadır. Aynı zamanda, Komisyon üyelerinin her zaman gerekli lisansa sahip değerleme uzmanları kadar teknik bilgiye sahip olmadıkları da düşünüldüğünde, genelde değerleme raporlarında yer alan tutarların baz alındığı görülmektedir. Her ne kadar İdare cevabında, raporların bilgi amaçlı olarak dosyalarda yer aldığı ve yasal süreçlerde dikkate alınmadığı söylense de, Genel Müdürlük bünyesinde oluşturulan bedel tespit komisyonu raporlarının hepsinin son paragrafında, bedel tespiti yapılırken dikkat alınan unsurlar sayılırken, piyasa fiyat araştırmalarına da atıf yapılmaktadır. Dosya eklerinde, MUÇEV tarafından gayrimenkul değerleme şirketine hazırlattırılan piyasa araştırma raporları dışında bir piyasa araştırması olmadığı için, başka fiyat araştırması yapılıp yapılmadığı İdareye sorulmuş olup, tarafımıza illerde düzenlenen ecrimisil tespit çalışmaları sunulmuştur. Ancak, ecrimisil hesaplarının ilçe bazında uygulanacak işgal ödemelerinin tespitine ilişkin bir çalışma olduğu ve spesifik olarak kiralanacak taşınmazlar özelinde yapılan araştırmalar olmadığı için cevap yeterli görülmemiştir” diye devam edildi. İHALEDE AÇIKLIK VE REKABETİN SAĞLANMASI HÜKMÜNE RİAYET EDİLMEMİŞTİR Yukarıda yapılan açıklamalara göre sonuç olarak yapılan açıklama da şöyle: “Belirtilen sebeplerle, Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü tarafından kiraya verilen, devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin ihalelerinde, tahmin edilen bedel tespit edilirken yeterli araştırma yapılmaması, söz konusu yerlerin bir kısmını kiralayan Muçev tarafından hazırlattırılan raporların kullanılması sonucu, 2886 sayılı Kanun'un temel ilkesi olan T.C. Sayıştay Başkanlığı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 2019 Yılı Sayıştay Düzenlilik Denetim Raporu 103 ihtiyaçların en iyi şekilde, uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve ihalede açıklık ve rekabetin sağlanması hükmüne riayet edilmediği düşünülmektedir.”