Sınavların yaklaştığı şu zamanlarda öğrencilerde ve ailelerde yoğun kaygı yaşanmaktadır. Kaygılarının giderilmesi amacıyla ve çocukların sınavlarının kaygısız, sorunsuz geçmesi için neler yapılması gerektiğinin araştırıldığı dönemi yaşamaktayız. Öncelikle şunu belirtmek istiyorum. Tüm kaygılarda olduğu gibi sınav kaygısında da kaygıyı oluşturan düşünceler vardır. Kaygımızı azaltmak için değiştirmeniz gereken düşünceler şunlardır; 1- Üniversite Sınavı hayatta başarılı ve mutlu olabilmek için tek yoldur. Böyle bir düşünceye sahipsek, kaygımızın artması muhtemeldir. Mantıklı bir şekilde düşünürsek, üniversite sınavı bizi hayatta başarıya ve mutluluğa götüren yollardan sadece biridir. Tek seçenek değil. Üniversite sınavını kazanamamış ancak hayatta başarıyı ve mutluluğu yakalamış milyonlarca insan var. Üniversiteyi kazanamasak da farklı alanlarda mutlu ve başarılı olabiliriz. 2. Lise veya üniversite Sınavlarını kazanmayı istek ve tercih haline getiriniz. “Mutlaka başarmalıyım, şu okula girmeliyim” yerine “Sınavı kazanmak istiyorum, şu okula gitmek istiyorum.” diye düşünmek daha gerçekçidir. Kesinlik belirten yasalara uyulmamasının bedeli ve faturası ağırdır.Bu sebeple isteğinizin bir tercih olduğunu, bir yasa olmadığını unutmayın. 3- Sınav sırasında; kendi kendinize başaramayacağım, sorular zor olacak, bilmediğim konular çıkacak gibi iç konuşmaları asla yapmayın. Bu var olan kaygınızı paniğe dönüştürecektir. Eğer aşırı bir kaygıya kapılmışsanız bir iki dakika sınavı bırakıp düzgün nefesler alıp vererek, sınavdaki diğer insanlara bakarak yalnız olmadığınızı, herkesin heyecanlı olduğunu düşünün. Kazanmazsam mahvolurum, hapı yutarım, komşuların yüzüne nasıl bakarım, ailemin yüzüne nasıl bakarım, çok korkunç olur. Bu gibi düşünceler kesinlikle gerçekle ilişkisi olmayan düşüncelerdir ve bize olumlu yönde hiç bir katkısı yoktur. Daha çok olumlu yönde düşünmeye çalışın. Geçmişteki yaptığınız güzel ve başarılı işleri düşünün. Okul yıllarında aldığınız başarılı sınav sonuçlarını, iyi yaptığınız işleri düşünün. Ben aptalım, ben zaten hiç bir şeyi beceremem demeyin. Bu tip düşünceler hem sizi amacınızdan uzaklaştırır, hem de hem endişelendirir. 4- Sınavı kazanamamak her şeyin sonu olur. Bu hatalı bir düşünce yapısıdır. Mantıklı bir şekilde sınavı kazanma şansınız çok yüksek bile olsa, kendinize bir başka amaç düşünün. Bu amacın hayatınıza neler kazandıracağı üzerinde durun. Sınavda başarılı olarak, esas amacınıza ulaşmak birinci tercihinizdir. Başarılı olamadığınız taktirde yöneleceğiniz ise ikinci tercihiniz olacaktır. Biz sizin birinci tercihinize yerleşmenizi istiyoruz. Ancak ikinci tercihinize yerleşmekte dünyanın sonu değildir. Eğer bu düşünceyi içinize sindirebilirseniz gayretiniz ve çalışma isteğiniz azalmayacak ancak elinizi kolunuzu bağlayacak şiddetteki sınav stresinde kurtulmuş olacaksınız. 5- Bedeni kontrol etme yolunda önemli adım olan solunum kontrolü: Doğru nefes almayı öğrenin. İyi nefes ağır, derin ve sessiz olmalıdır. Önce nefes almayı öğrenin. İyi nefes ağır, derin ve sessiz olmalıdır. İyi bir nefes, yavaş olarak burundan alınır. Ağız kesinlikle kapalı olmalıdır ve akciğerlerin tümünü doldurmalıdır. Alındığının iki katı sürede sessizce verilir. 5-10 kez nefes aldıktan sonra bir iki dakika dinlenin. Günde en az 40 defa uygulanmalıdır. Soluk alırken içinize rahatlığın, huzurun, mutluluğun dolduğunu hayal edin ve bu durumun kan gibi vücudunuzun her köşesine ulaştığını düşleyin. Soluk verirken ise stresin ve onu oluşturan etkenlerin soluğunuzla birlikte vücudunuzdan dışarı atıldığını düşleyin. Bu egzersiz, stres sırasında ortaya çıkan maddelerin (adrenalin, noradrenalin) salgı bezlerinin azalmasına ve kaybolmasına sebep olduğu için kişiyi sakinleştirir ve kişiyi dengeli kılar. 6- Sınavları “ÖLÜM-KALIM” savaşı haline getirmeyin. Sınavları, bir yarışma oyunu olarak kabul edin. Kendinizden ziyade, soruların cevapları ile ilgileniniz. Sınavı kazanıp kazanamayacağınızı değil, soruların cevaplarını düşününüz. 7- Sınavdan önce zihninizde geçmişteki başarısızlıkları değil, başarılarınızı düşünün. ”Kendinize, kendi değerinizin altında değer biçmeyin.” 8- Sınav anında, önce bildiğinizden emin olduğunuz sorulardan başlayınız. Her soruyu yapmaya çalışın, zor bir soru üzerinde fazla oyalanmayın. 9- Zamanınızı sorulara göre ayarlayınız. Soruları bitirince, şayet zaman varsa kağıdınızı tekrar inceleyiniz. 10- Beslenme ve uyku düzeninize özellikle dikkat edin. İyi uyku ve iyi beslenme konsantrasyon ve beyin gücünüzü olumlu etkileyecektir. 11- Sınavlar sadece bir bilgi sınavıdır. Bu nedenle sizin ilgi, yetenek ve çalışma alışkanlıklarınızla kazanmış olduğunuz bilgilerin değerlendirilmesidir. Kişiliğinizin değerlendirilmesi değildir. Sınavlar; bilgilerin değerlendirilmesidir. Kişiliğinizin değerlendirilmesi değildir. Bu sebeple sınav başarınızla kişilik değerinizi eş görmeyin. Unutulmamalıdır ki sınav, kişiliğin değerlendirilmesi değil, bilgi ve çalışmanın değerlendirilmesidir. "Başarırsam hayatımın önemli bir dönüm noktasını aşacağım. Başarısız olmam aptal, beceriksiz bir insan olduğumu göstermez.’’ şeklinde düşünmeyi başarabilen genç, kaygının yıkıcı etkisinden kurtulmuş olur. Bu durumu bir hikâyeyle özetleyecek olursak: Kurbağaların yarışı varmış. Hedef; çok yüksek bir kulenin tepesine çıkmakmış. Bir sürü kurbağa da arkadaşlarını seyretmek için toplanmış ve yarış başlamış. Seyirciler, yarışmacıların kulenin tepesine çıkabileceğine inanmıyormuş. Sadece şu sesler duyulabiliyormuş: ''Zavallılar! Hiçbir zaman başaramayacaklar!'' Yarışmaya başlayan kurbağalar kulenin tepesine ulaşamayınca teker teker yarışı bırakmaya başlamışlar. İçlerinden sadece bir tanesi inatla ve yılmadan kuleye tırmanmaya çalışıyormuş. Seyirciler bağırmaya devam ediyorlarmış: ''Zavallılar! Hiçbir zaman başaramayacaklar!''Sonunda bir tanesi hariç, hepsinin ümitleri kırılmış ve yarışı bırakmışlar. Kalan son kurbağa büyük bir gayret ile mücadele ederek kulenin tepesine çıkmayı başarmış. Diğerleri hayret içerisinde bu işi nasıl başardığını öğrenmek istemişler. Bir kurbağa ona yaklaşmış ve sormuş:''Bu işi nasıl başardın?''O anda farkına varmışlar ki; kuleye çıkan kurbağa sağırmış!“Kaygı bulaşıcı bir duygudur.” Size kaygı veren, kaygınızı artıran kişilerden uzak durabilmeyi, onların size olumsuz yükleme yapmalarına asla izin vermemelisiniz. Olumsuz mesajlara karşı kulaklarınızı tıkayıp hedef odaklı düşünürseniz başarılı olursunuz. Sınavların bir araç, esas amacın mutlu ve sağlıklı bir yaşam olduğunu unutmayın. Son olarak size şunu söyleyebilirim Limiti koyan zihindir. Zihin bir şeyi yapabileceğini kestirebildiği kadar başarılı olur. Yüzde 100 inandığın sürece her şeyi yapabilirsiniz. SINAV SIRASINDA DİKKAT ETMEMİZ GEREKENLER – Soruda yer alan önemli kelimelerin altını mutlaka çizin. – Önce soru kökünü daha sonra paragrafı okuyun. – Bütün şıkları okumadan doğru olduğuna inandığınız şıkkı işaretlemeyin. Çünkü bazı sorular sizden en doğru cevabı bulmanızı ister (daha çok, en çok, en yakın, en doğru… gibi ifadelere dikkat edin). – Yanlış olduğuna kesin emin olmadıkça, ilk tahminde bulunduğunuz cevabınızı değiştirmeyin. İşaretlediğimiz bir cevabı değiştirdiğimizde genelde “keşke değiştirmeseydim” deriz. Geriye döndüğünüzde doğruluğundan emin olmadığınız sorulara bakın, emin olarak yaptığınız sorulara tekrar bakmayın. Bu hem zaman kaybıdır, hem de doğruyu silip yanlışı bulma ihtimaliniz doğar. – Çözemediğiniz soruları düşünerek stres yapmayın. – Sözel sorularda da kalem kullanın ve elediğiniz şıkları işaretleyin, hem sınav anında işinizi kolaylaştıracak hem de zaman kazanmanızı sağlayacaktır. – Soruları çözerken kesinlikle kendi mantığınıza göre çözmeyin, sorudan isteneni verin. – Bazı soruların çok kolay olduğunu göreceksiniz ve “acaba bu soruda bir şey mi var” diye soracaksınız kendi kendinize. Kesinlikle şüpheye kapılmayın, çok kolay denilecek birçok soru ile karşılaşacaksınız. – Sınavlarda testler arasında 10-15 saniyelik dinlenmeler yapabilirsiniz. Başka bir alana geçmeden önce biraz gözlerinizi kapatıp dinlenin. Bunu zaman kaybı olarak görmeyin. Bunu yaptığınızda rahatladığınızı hissedeceksiniz. Sınava Nereden Başlamalıyım? – Kitapçığın başından – En çok puan kazandıran dersten – En iyi olduğunuz dersten – En kolay dersten – En zor dersten Sevgili öğrenciler sınava nereden başlamalıyız? Aslına bakarsanız buna verilecek cevap değişebilir; bu konuda öğrencilerin fikirleri çok farklı olabilmektedir. Benim bu konudaki tavsiyem bir tarzınızın olmasıdır. Sınavlarda alanınıza göre de başlayabilirsiniz en iyi olduğunuzu düşündüğünüz testten de başlayabilirsiniz. Ama uzak durmanızı istediğim tek şey her denemede farklı bir yol izlemenizdir. Eğer bu konuda bir alışkanlığınız yoksa bugünlerde yapacağınız deneme sınavlarında kendinize en uygun yöntemi oluşturun. Ve her denemede aynı testten başlayın. Sınava girdiğinizde kesinlikle yönteminizi değiştirmeyin ve deneme sınavlarında alıştığınız tarzda başlayın. Cevaplarımı Optiğe Ne Zaman Kodlanmalıyım? – Hemen anında – Sayfa bittikten sonra – Test bittikten sonra – Sınavın sonunda Konulara çalışmak ve soruları çözmek kadar önemlidir kodlama yapabilmek. Her yıl sınava giren öğrencilerin hatırı sayılır bir kısmı kodlama yanlışı yüzünden sınavı kazanamamaktadır. Bu da bize gösteriyor ki doğru kodlama yapabilmek önemlidir. Bu konuda yapılacak en büyük hata sınavın sonunda kodlama yapmaktır. Sınavın bitmesine 10-15 dakika kaldığını düşünün ve daha kodlama yapmadınız, bakmanız gereken sorular da var. Bu durumda hangisini seçeceksiniz? Optik kodlama mı yapacaksınız, şüphede kalan sorularınıza mı bakacaksınız yoksa genel bir kontrol mü yapacaksınız? İşte bu durum her şeyin arap saçına döndüğünün resmidir. Bu talihsiz sahneyi yaşamamak için kesinlikle optiğe kodlamayı sınavın sonuna bırakmayın. Her sorudan sonra kodlayabilirsiniz, her testten sonra da kodlayabilirsiniz, her sayfadan sonra da kodlayabilirsiniz, hatta her 5-10 soruda bir kodlama da yapabilirsiniz ama kesinlikle sınavın sonuna bırakmayın. 26-27 haziranda yapılacak olan YKS sınavında tüm öğrencilere başarılar diliyorum.