Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılı Aktif Yaşlanma Endeksi (AYE) sonuçlarını yayımladı. Türkiye’nin AYE genel endeks değeri 29,7 olarak hesaplanırken, bu oran Avrupa Birliği (AB) ortalamasının altında kaldı. Veriler, Türkiye'nin yaşlanan nüfus yapısına karşı daha etkin sosyal ve ekonomik politikalar geliştirmesi gerektiğini bir kez daha ortaya koydu.
TÜRKİYE’DE YAŞLI NÜFUS HIZLA ARTIYOR
Türkiye’de 65 yaş ve üzeri nüfus, 2019 yılında 7,5 milyon iken, 2024 itibarıyla 9,1 milyona yükseldi. 5 yılda yaşlı nüfusta %20,7’lik bir artış kaydedildi.
Yaşlı nüfus oranı:
2019: %9,1
2024: %10,6
Projeksiyonlara göre bu oran:
2030: %13,5
2040: %17,9
2060: %27,0
2080: %33,4 olacak.
Bu hızlı değişim, Türkiye'nin "çok yaşlı ülkeler" sınıfına adım attığını gösteriyor.
AYE'NİN BİLEŞENLERİNE GÖRE DAĞILIM
|
Bileşen |
2023 Değeri |
2024 Değeri |
|
İstihdam Bileşeni |
25,9 |
27,6 |
|
Topluma Katılım Bileşeni |
12,0 |
12,5 |
|
Bağımsız, Sağlıklı ve Güvenli Yaşam Bileşeni |
65,5 |
65,0 |
|
Aktif Yaşlanma için Kapasite ve Elverişli Ortam Bileşeni |
44,3 |
46,1 |
Özellikle Bağımsız, Sağlıklı ve Güvenli Yaşam Bileşeni yüksek bir skorla öne çıkarken, Topluma Katılım Bileşeni görece düşük kaldı.
BÖLGELERE GÖRE AYE DAĞILIMI
En yüksek AYE skoruna sahip bölgeler:
Doğu Karadeniz Bölgesi: 33,3
Batı Marmara Bölgesi: 31,9
Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi: 30,8
En düşük AYE skoruna sahip bölgeler:
Güneydoğu Anadolu Bölgesi: 26,9
Akdeniz Bölgesi: 28,7
Orta Anadolu Bölgesi: 28,8
Bu sonuçlar, bölgesel bazda sosyal hizmetlere ve yaşlılara yönelik politikaların çeşitlilik göstermesi gerektiğini de ortaya koyuyor.
CİNSİYETE GÖRE AKTİF YAŞLANMA FARKLILIĞI
2024 yılında:
Erkekler için AYE değeri: 34,5
Kadınlar için AYE değeri: 25,3
Erkeklerin aktif yaşlanma oranı kadınlara kıyasla oldukça yüksek. Bu durum toplumsal cinsiyet eşitsizliklerine yönelik politikaların yaşlılık sürecine de yansıdığını gösteriyor.
AVRUPA İLE KARŞILAŞTIRMA
Türkiye'nin 2024 yılı AYE skoru olan 29,7, AB ortalamasının (36,8) altında.
En yüksek AYE skoruna sahip AB ülkeleri:
İsveç: 47,8
Hollanda: 43,7
Danimarka: 43,3
En düşük skorlar ise:
Yunanistan: 28,4
Hırvatistan: 30,5
Romanya: 31,2
Türkiye, Romanya’yı geçerken, diğer ülkelerin gerisinde kaldı.
ÖNE ÇIKAN BAŞLIKLAR
✅ Türkiye’de yaşlı nüfus %10,6’ya yükseldi.
✅ En iyi AYE skoru: Doğu Karadeniz Bölgesi (33,3).
✅ Topluma katılım ve kadınların aktif yaşlanma oranı düşük.
✅ Türkiye, AB ülkeleri ortalamasının altında kaldı.
✅ Yaşlılıkta bağımsız yaşam göstergeleri göreceli olarak iyi durumda.
SONUÇ: POLİTİKALAR HIZLA GELİŞTİRİLMELİ
Türkiye’nin yaşlı nüfus artışı, sadece sosyal hizmetlerde değil, istihdamdan eğitime, sağlıktan güvenliğe kadar birçok alanda yeni politika adımlarını zorunlu kılıyor. Aktif yaşlanmanın desteklenmesi, bireysel refah kadar toplumsal refahı da güçlendirecek.
Türkiye ve AB'de Aktif Yaşlanma Endeksi (2024)
|
Ülke |
AYE Değeri |
|
İsveç |
47,8 |
|
Hollanda |
43,7 |
|
Danimarka |
43,3 |
|
AB Ortalama |
36,8 |
|
Türkiye |
29,7 |
|
Romanya |
31,2 |
|
Yunanistan |
28,4 |
Türkiye’de Bölgelere Göre AYE (2024)
|
Bölge |
AYE Değeri |
|
Doğu Karadeniz |
33,3 |
|
Batı Marmara |
31,9 |
|
Kuzeydoğu Anadolu |
30,8 |
|
Güneydoğu Anadolu |
26,9 |
Cinsiyete Göre AYE Değeri (2024)
Erkekler: 34,5
Kadınlar: 25,3
Sonuç: Erkekler daha yüksek aktif yaşlanma skoruna sahip.
4 Ana Bileşene Göre Türkiye AYE Değeri (2024)
|
Bileşen |
2024 Değeri |
|
İstihdam |
27,6 |
|
Topluma Katılım |
12,5 |
|
Bağımsız ve Sağlıklı Yaşam |
65,0 |
|
Kapasite ve Elverişli Ortam |
46,1 |
