SONGÜL KONAR Demirkan, Oto galeri, oto kiralama işletmelerinin, personel servis araçlarının, ticari taksilerin ve minibüslerin kapalı alanlar olduğu için COVID-19 bulaşma riski açısından önlem alınması gereken yerler olduğuna dikkat çekti. Demirkan açıklamasında, iş yerlerinin görünür bir yerine COVID-19 bulaşma riski açısından alınması gereken önlemlerle ilgili bilgilendirme afişlerinin (el yıkama, maske kullanımı ve iş yeri içinde uyulması gereken kurallar) asılması gerektiğini hatırlattı. OTO GALERİ VE OTO KİRALAMA İŞLETMELERİNDE ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER Demirkan, iş yerine yönelik önlemler, müşterilere yönelik önlemler, personeli korumaya yönelik önlemler, ortam temizliği, dezenfeksiyonu ve havalandırma ile ilgili önemli bilgiler verdi. İş yerine yönelik önlemlerden bahseden Demirkan şunları söyledi: “İş yerinde personel ve müşteri arasında sosyal mesafe (en az 1 metre, 3-4 adım) korunmalıdır. Müşterilerden iş yerine tek başlarına girmeleri istenmelidir. Eşlik eden diğer kişilerin dışarıda kalmaları özendirilmelidir. İş yerine misafir alınmamalıdır. İş yeri girişinde ve içinde uygun yerlerde el antiseptiği bulundurulmalıdır. İş yerinde sosyal mesafeyi koruyacak şekilde çalışma planı oluşturulmalıdır. Müşterilerin temassız ödeme yapması teşvik edilmelidir.” “MÜŞTERİLER SOSYAL MESAFEYİ SAĞLAMALARI HUSUSUNDA UYARILMALIDIR” Müşterilere yönelik önlemler ile ilgili Demirkan şunlara dikkat çekti: “Müşterilerin iş yerinin girişinde görünür bir yere asılmış olan ve içeride uyulması beklenen COVID-19 ile ilgili kuralları açıklayan bilgilendirmeyi okuması sağlanmalıdır. Müşteriler, diğer müşteriler ve çalışanlar ile aralarındaki sosyal mesafeyi sağlamaları hususunda uyarılmalıdır. Müşterilerin gerek iş yerine girmesi gerekse inceleme vs. için araçlara binmeleri esnasında maske takmaları sağlanmalıdır. Bu tip iş yerleri ve genel olarak toplum içinde kuralına uygun olarak bez maske takılması yeterlidir. Müşterilerin iş yerine girdiğinde olduğu gibi inceleme vs. için araçlara binmeden önce de alkol bazlı el antiseptiği veya en az %70 alkol içeren kolonya kullanmaları sağlanmalıdır. Müşteriler, iş yeri içinde mecbur kalmadıkça yüzeylere dokunmamalıdır. Dokunulduğunda el antiseptiği kullanılmalıdır. Müşterilerin iş yeri içinde mümkün olduğu kadar kısa süre kalması sağlanmalıdır.” “ÇALIŞAN PERSONEL DİNLENME ALANLARINDA EN AZ 1 METRELİK SOSYAL MESAFEYİ KORUMALI” Demirkan, personeli korumaya yönelik önlemler ile ilgili ise şunları söyledi: “Ateş, öksürük, burun akıntısı, nefes darlığı gibi belirtileri olan personel çalıştırılmamalıdır. Personelde ateş, öksürük, burun akıntısı, nefes darlığı gibi belirtiler gelişirse, tıbbi maske takılı olarak sağlık kuruluşlarına yönlendirilmelidir. Personel arasında sosyal mesafe (en az 1 metre, 3-4 adım) korunmalıdır. Tüm personel kurallara uygun maske takmalı, maske nemlendikçe ya da kirlendikçe değiştirilmesi sağlanmalıdır. Yeni maske takılırken el antiseptiği kullanmalıdır. COVID-19 bulaşmasını engellemek için çalışanlar gözlerine, yüzüne, ağız ve burunlarına dokunmamalı, el hijyenine dikkat etmelidir. El hijyenini sağlamak için, eller en az 20 saniye boyunca su ve sabunla yıkanmalı, su ve sabunun olmadığı durumlarda alkol bazlı el antiseptiği kullanılmalıdır. Çalışan personel dinlenme alanlarında en az 1 metrelik sosyal mesafeyi korumalı ve maske takmayı sürdürmelidir. Yemek yerken ya da su/çay/ kahve içilirken, maske çıkarılacağı için bunun yapıldığı kapalı alanda aynı anda birden fazla kişi olmamalıdır.” “KİRALIK ARAÇLAR TEKRAR KİRALANMADAN ÖNCE EN AZ BİR GÜN BEKLETİLMELİDİR” Ortam temizliği, dezenfeksiyonu ve havalandırma hakkında önemli bilgileri paylaşan Demirkan, “İş yeri temizliği günlük olarak yapılmalıdır. Sık kullanılan alanlar (masa ve tezgahlar gibi) daha sık temizlenmeli ve bu alanlar havalandırılmalıdır. Hassas yüzeylerin (telefon, bilgisayar gibi) dezenfeksiyonu °A70'lik alkole ıslatılmış bezle silinerek yapılmalıdır. Müşteri tarafından incelenen araçların elle temas edilen noktaları da her incelemeden sonra aynı şekilde dezenfekte edilmelidir. Müşterilerden teslim alınan kiralık araçlar da dezenfekte edilmeli ve tekrar kiralanmadan önce en az bir gün bekletilmelidir. İş yerlerinde sık dokunulan yüzeyler (kapı kolları, telefon ahizeleri, masa yüzeyleri gibi) temizliği, su ve deterjanla yapılması yeterlidir. Temizlik sonrası dezenfeksiyon için 1/100 sulandırılmış (5 litre suya yarım küçük çay bardağı) çamaşır suyu kullanılabilir. Klor bileşikleri yüzeylerde korozyon oluşturabilir. Dayanıklı yüzeyler için kullanılması önerilen bir dezenfektandır. Tuvalet dezenfeksiyonu için 1/10 sulandırılmış çamaşır suyu kullanılmalıdır. Temizlik yapan personelin tıbbi maske ve eldiven kullanması sağlanmalıdır. Temizlik sonrasında personel maske ve eldivenlerini çıkarıp iş yerindeki çöp kutusuna atmalı, ellerini en az 20 saniye boyunca su ve sabunla yıkamalı, sabun ve suyun olmadığı durumlarda el antiseptiği kullanmalıdır. Ortam havalandırması sık yapılmalıdır. İş yerlerindeki dinlenme alanları, iş yeri tuvaleti pencereleri açık tutulmalıdır. Tuvaletlerde tek kullanımlık kâğıt havlu konulmalıdır. Hava ile el kurutma cihazları çalıştırılmamalıdır” diye konuştu. PERSONEL SERVİS ARAÇLARİYLA İLGİLİ ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER Demirkan, servislerin toplu ulaşım araçları olduğunu ve COVID-19 salgınının yayılması açısından özellik arz ettiğini vurgulayarak şunları söyledi:“Servis şoförleri işveren tarafından COVID -19 hakkında bilgilendirilmelidir. Araç içine COVID-19 ile ilgili uyulması gereken kurallar görünür bir şekilde asılmalı ve şoför ve yolcuların bu kurallara uyması sağlanmalıdır. Araçlarda giriş kapısının yanına el antiseptiği konulmalıdır.” “MÜMKÜNSE SERVİSİN ŞOFÖR KOLTUĞU YOLCULARDAN UYGUN MALZEME İLE AYRILMALIDIR” Şoförler için alınması gereken önlemlerden bahseden Demirkan şunları söyledi: “Servis şoförleri, kişisel hijyen kurallarına uygun şekilde hareket etmeli ve aracın içinde mutlaka tıbbi maske kullanmalıdır. Maskeler nemlendiğinde değiştirilmelidir. Maskeler çıkarılırken lastiklerinden tutulmalı, maskelerin dış yüzeyine dokunulmamalı, yeni maske yine lastiklerinden tutularak takılmalıdır. Kullanılmış maskeler ağzı bağlı çöp torbasına atılmalıdır. Maske değiştirme söz konusu ise el antiseptiği kullanılmalıdır. Mümkünse servisin şoför koltuğu yolculardan uygun malzeme ile ayrılmalıdır.” “SERVİSE BİNEN TÜM YOLCULAR MASKE TAKMALI VE YOLCULUK BOYUNCA ÇIKARMAMALIDIR” Demirkan, yolcular için alınması gereken önlemleri şöyle sıraladı: “Yolcular servise binerken ve inerken sosyal mesafe (1 metre) kuralına uygun davranmalıdır. Sosyal mesafe kuralının bozulmaması için önlemler alınmalıdır. Yolcular, servise binmeden el antiseptiği veya en az %70'lik alkol içeren kolonya kullanmalıdır. COVID-19 ile uyumlu belirtileri (ateş, öksürük, burun akıntısı, nefes darlığı vb.) olanların tıbbi maske takması sağlanmalı, servise alınmamalı ve işveren bilgilendirilerek sağlık merkezine yönlendirilmelidir. Servise binen tüm yolcular maske takmalı ve yolculuk boyunca çıkarmamalıdır. Servise binen yolcular servise alınma sıralarına göre cam kenarlarından başlanarak, arkadan öne doğru, her gün aynı koltuklara oturtulmalıdır. Servislerde koltuk numarası verilerek oturma listesi oluşturulmalı, bu liste serviste görünür bir yerde asılı olmalıdır. Damlacık oluşturması nedeniyle servis içinde konuşulmamalı ve bağırılmamalıdır. Serviste bir mecburiyet olmadıkça su dahil içecek ve yiyecek kullanılmamalıdır.” “SERVİSİN GENEL İÇ TEMİZLİĞİ GÜN SONUNDA SU VE DETERJAN İLE YAPILMALIDIR” Servislerin havalandırma, temizlik ve dezenfeksiyon açısından uyulması gereken kurallara dikkat çeken Demirkan şunları söyledi: “Klimanın iç hava sirkülasyon düğmesi kapalı olmalıdır. Servis araçlarının klima hava filtre bakımı düzenli olarak yapılmalıdır. Servislerde pencereler uygun olan her fırsatta açılarak servisin iç havasının temizlenmesi sağlanmalıdır. Servisin genel iç temizliği gün sonunda su ve deterjan ile yapılmalıdır. Servisin temizliği yapılırken eldiven takılmalı, temizlik süresince eller yüze temas etmemeli ve temizlik bitiminde eldivenler kapaklı çöp kutularına ya da çöp torbalarına atılmalıdır. Aracın iç yüzeyi su ve deterjanlı bez kullanılarak silinmelidir. Her servis turu tamamlandıktan sonra sık dokunulan yüzeyler (kapı kolları, kol dayama/kolçaklar, tutacaklar, cam açma düğmeleri, emniyet kemeri tokaları) önce su ve deterjanlı bezle silinmeli, daha sonra da 1/100 oranında sulandırılmış çamaşır suyu veya %70'lik alkol ile dezenfekte edilmelidir. Bu amaçla Sağlık Bakanlığı ruhsatlı dezenfektanlar da kullanılabilir. Temizlik yolcu olmadığı durumlarda yapılmalı ve sonrasında bir dakika beklenip havalandırılmalıdır.” TİCARİ TAKSİDEKİ MÜŞTERİLER İÇİN ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER Ticari taksilerde müşteriler için alınması gereken önlemlerden bahseden Demirkan şunları söyledi: “Taksiye binen tüm müşteriler tıbbi/bez maske takmalı ve yolculuk boyunca çıkarmamalıdır. COVID-19 ile uyumlu belirtileri (ateş, öksürük, burun akıntısı, nefes darlığı vb.) olanların tıbbi maske takması sağlanmalı, sağlık merkezine yönlendirilmelidir. Ticari taksilerde, gün içerisinde araca binen her müşterinin kullanımına yetecek ölçüde alkol bazlı el antiseptiği veya %70'lik alkol içeren kolonya bulundurulmalı, müşteri taksiye bindiği anda şoför tarafından alkol bazlı el antiseptiği veya kolonya müşteriye ikram edilmelidir.” Ticari taksi şoförleri için alınması gereken önlemler ile ilgili Demirkan, sözlerinde şunlara yer verdi: “Ticari taksilere aynı anda üç kişiden fazla müşteri kabul edilmemelidir. Ticari taksi şoförleri, kişisel hijyen kurallarına uygun şekilde hareket etmeli ve aracın içinde mutlaka tıbbi maske kullanmalıdır. Maskeler nemlenmesi durumunda değiştirilmelidir. Maskeler çıkarılırken lastiklerinden tutulmalı. Maskelerin diş yüzeyine dokunulmamalı, maskeler tekrar lastiklerinden tutularak takılmalıdır. Kullanılmış maskeler ağzı bağlı çöp torbasına atılmalıdır. Maske değiştirme söz konusu ise el antiseptiği kullanılmalıdır. Temassız ödeme yöntemleri teşvik edilmelidir.” “TAKSİNİN İÇ HAVASININ TEMİZLENMESİ SAĞLANMALIDIR” Ticari taksilerin havalandırma, temizlik ve dezenfeksiyon işlerinden bahseden Demirkan şunları söyledi: “Ticari taksilerdeki klima sistemi havalandırması, dışarıdan temiz havanın içeriye alınması şeklinde olmalıdır. Klimanın iç havalandırma sistemi (içerideki havanın tekrar içeriye verilmesi) fonksiyonu önlenmelidir. Ticari takside pencereler uygun olan her fırsatta açılarak taksinin iç havasının temizlenmesi sağlanmalıdır. Ticari taksinin genel iç temizliği gün sonunda ve her vardiya değişiminde su ve deterjan ile yapılmalıdır. Aracın iç yüzeyi su ve deterjanlı bez kullanılarak silinmelidir. Her müşteriden sonra sık temas edilen yüzeyler (kapı kolları, telsiz, cam açma düğmesi, emniyet kemeri tokaları) önce su ve deterjanlı bezle silinmeli, daha sonra da 1/100 oranında sulandırılmış çamaşır suyu veya %70'lik alkol/kolonya ile dezenfekte edilmelidir. Bu temizlik yolcu olmadığı durumlarda yapılmalı ve sonrasında kuruyana ve koku çıkana kadar havalandırılmalıdır.” MİNİBÜSLERDE ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER Demirkan, minibüslerin toplu ulaşım araçları olduğu için COVID-19 salgınının yayılması açısından özellik arz ettiğini vurgulayarak minibüsteki yolcular için alınması gereken önlemleri şöyle sıraladı: “Yolcular minibüsü beklerken sosyal mesafe kuralına uymalıdır. Yolcular minibüse binerken ve inerken sosyal mesafe kuralına uymalıdır. Minibüslere seyreltme kurallarına uygun olacak şekilde, bir kişilik koltuklara 1 kişi, 2 kişilik koltuklara 1 kişi, 4 kişilik koltuklara 3 kişi oturacak şekilde yolcu alınabilir. Minibüslerde, gün içerisinde araca binen her müşterinin kullanımına yetecek ölçüde alkol bazlı el antiseptiği veya %70'lik alkol içeren kolonya bulundurulmalı, müşteri minibüse bindiği anda alkol bazlı el antiseptiği veya kolonya kullanmalıdır. Minibüse binen tüm müşteriler tıbbi/bez maske takmalı ve yolculuk boyunca çıkarmamalıdır. Minibüslerde bir mecburiyet olmadıkça su dâhil içecek ve yiyecek kullanılmamalıdır.” Demirkan, minibüs şoförleri için alınması gereken önlemleri şöyle sıraladı: “Minibüs şoförleri ilgili kuruluş/odalar tarafından COVID-19 hakkında bilgilendirilmelidir. COVID-19 ile uyumlu belirtileri (ateş, öksürük, burun akıntısı, nefes darlığı vb.) olan şoförler çalışmamalı, sağlık merkezine yönlendirilmelidir. Minibüs şoförleri, son duraklarda sıra beklerken sosyal mesafe kuralına uymalıdır. Minibüs şoförleri, kişisel hijyen kurallarına uygun şekilde hareket etmeli ve aracın içinde mutlaka tıbbi maske kullanmalıdır. Maskeler nemlenmesi durumunda değiştirilmelidir. Maskeler çıkarılırken lastiklerinden tutulmalı, maskelerin dış yüzeyine dokunulmamalı, maskeler tekrar lastiklerinden tutularak takılmalıdır. Kullanılmış maskeler ağzı bağlı çöp torbasına atılmalıdır. Maske değiştirme söz konusu ise el antiseptiği kullanılmalıdır. Her müşteri ücretini kendisi verip, para üstünü kendisi almalıdır. Minibüs şoförleri için kapalı dinlenme alanı olan minibüs duraklarında, ticari taksi duraklarında alınması gereken önlemlere uyulmalıdır.” “MİNİBÜSLERİN KLİMA HAVA FİLTRE BAKIMI DÜZENLİ OLARAK YAPTIRILMALIDIR” Minibüslerde havalandırma, temizlik ve dezenfeksiyon ile ilgili önemli hatırlatmalarda bulunan Demirkan, sözlerini şöyle sonlandırdı: “Minibüslerin içine müşterilerin görebileceği bir yere COVID-19 bilgilendirme afişi asılmalıdır. Minibüslerde klimanın iç hava sirkülasyon düğmesi kapalı olmalıdır. Minibüslerin klima hava filtre bakımı düzenli olarak yaptırılmalıdır. Minibüslerde pencereler uygun olan her fırsatta açılarak, minibüs iç havasının temizlenmesi sağlanmalıdır. Minibüslerde genel iç temizliği gün sonunda su ve deterjan ile yapılmalıdır. Aracın iç yüzeyi su ve deterjanlı bez kullanılarak silinmelidir. Her ilk ve son durak arasındaki sefer tamamlandığında sık temas edilen yüzeyler (kapı kolları, kol dayama/kolçaklar, tutacaklar, cam açma düğmeleri, emniyet kemeri tokaları) önce su ve deterjanlı bezle silinmeli, daha sonra da 1/100 oranında sulandırılmış çamaşır suyu veya en az %70'lik alkol/kolonya ile dezenfekte edilmelidir. Araç temizlenirken kapılar ve pencereler açık kalmalıdır. Bu temizlik yolcu olmadığı durumlarda yapılmalı ve sonrasında kuruyana ve koku çıkana kadar havalandırılmalıdır.”