11.yy.’dan 21.yy.’a ulaşan bu eserde yüzlerce kıymetli cümle yer almaktadır; ramazan ayının her gününe simgesel bir armağan niteliğinde hayat felsefemize dahil olsun:
Kutadgu Bilig’den
1-“Ey iyi insan! İyilik yap, iyinin işi hep düzgün gider. Ne kadar yaşarsa yaşasın, iyi insan ihtiyarlamaz. İyi insan her gün bir dileğine kavuşur. Kötü ise pişmanlıkla ihtiyarlar, sıkıntısı gün be gün artar.”
2-“Eğer adil(doğru) olan eğilirse kıyamet kopar.”
3-“Düşündüğü ile söylediği bir olan adam doğrudur.”
4-“Kötü serbest kaldı mı iyi ortadan kaybolur; iyiler hakim olursa kötü ortadan kalkar.”
5-“İyi yokuşa çıkmak gibidir, herkes bu işi yapamaz; yokuşa tırmanamayan adam yükselemez.”
6-“Bilge kimse demiştir ki, sana sorulmadan söz söyleme! Bilmek gerekir ki, sorulmadan söz söyleyen kişi ya deli ya ahmaktır.”
7-“Sözü düşünerek söyle güzel söyle, kısa söyle! Çok dinle, az konuş; akıl ile söyle, bilgiyle süsle.”
8-“Çocuğuna erdem ve bilgi öğret, serbest ve başı boş bırakma, kötü hareketlerine mani ol!”
9-“Sana bir kimsenin iyiliği dokunmuşsa bu emeği unutma. Başkasının emeğini takdir etmeyen kim, adeta öküz gibi olur, insanlara karşı insaniyetle davran.”
10-“Şu üç şey insana faydasız ve zararlıdır inatçılık, yalancılık, cimrilik. Bunların kaynağı bilgisizliktir.”
11-“İnsanlara faydalı olan şey iyilik yapmaktır, ikincisi haya, üçüncüsü doğruluktur.”
12-“Dost ve arkadaş insan için bir destektir.”
13-“Her işi ehline dürüst ve sadık olana ver. Bir işi liyakatsız olana verirse başkasının değil kendinin liyakatsızlığını göstermiş olur.”
14-“Akıllının işi hep ölçülü, hesaplı; akılsızın işleri ise hep rastgeledir.”
15-“Aklın kimde olduğu şu belirtilerden anlaşılır. Öncelikle aklın tavır ve hareketleri doğruluk üzerinedir, o yıllar da geçse doğruluktan dışarı çıkmaz. Akıllı ve doğru, dili ve sözü yumuşak kimsedir. Her işini sükunetle görür tahammüllü ve sabırlıdır. Tavır ve hareketleri ihtiyara benzer, fakat iyice bakarsan yaşı gençtir. Herkes onu istekle arar… aklın hareketi doğru, itibarı çoktur. Yüzü, görünüşü daima güzel, genç ve dinçtir. Sakin ve uysal tabiatlıdır. Bütün canlılar için şefkat dolu bir gönüldür. Nereye eli değse orası düzelir. Nereye sözü erişse orası o söze uyar. Sıcak yüzlü ve sevimlidir; herkes ondan fayda görür. Keskin gözlü uzak görüşlüdür. İşlerini yaparken ayağını sağlam basar. El attığı iş ne kadar karışık, bulanıksa da o bütün düğümleri çözer, her şeyi berraklaştırır. Bir işe sağından, solundan, önünden arkasından yani her yönden bakar; çözüm yolunu ve zamanını bilir.”
16-“Acele, bir iç korkudan kaynaklanır. Küstahlık, acelecilik, gevezelik hep avam sınıfının karakteridir, bunlardan uzak durulmalıdır.”
17-“İşi akıl ile anla, bilgi ile bil, günün kutlu olsun, hayatın mutlu geçsin.”
18-“Dilin söylediği güzel söz ise akarsu gibidir, aktığı yerde çiçek açar.”
19-“Bir memleket kılıçla fethedilir; ancak orada hüküm sürmek ancak kalem ile mümkündür.”
20-“Hesapta güvenilirlik şüphesiz ki kaydetmekle sağlanır. Kayda geçmeyen işleri insan kafasında tutamaz; hafızana inanma ey oğul, yaz! Söz yazılırsa kalır, ihmal edilirse gider.”
21-“Hangi işe çok emek verilmişse insan onu sever, onu her şeyden önce tutar.(…) Ömür değil, emek azizdir.”
22-“Rahat ile zahmet bir arada bulunur.”
23-“İki türlü insana insan derler; biri öğrenen biri öğreten!”
24-“Namaz kılıyor ve oruç tutuyorsun ey asil insan! Ama bunlar hep kendi menfaatin için. Oysa insanların en yücesi kendi menfaatini bırakıp zahmete katlanarak halkın menfaatine çalışan kimsedir. İnsanların iyisi başkalarına faydalı olur.”
25-“Er, o kimsedir ki, insanlar arasında gezer de dilini muhafaza eder.(….) Başkalarının yükünü yüklenir, kimseye yükünü yüklemez. İntikam ve kibri gönlünden atar.”
26-“Bilge bir zat, hangi işi yapmak istersen önce gönlüne danış, sonra başkalarına meşveret et; içine sinmezse o işten uzak dur demiştir.”
27-“Sorulunca cevap ver, çağrılınca git. Duyduklarını, gördüklerini de sakla, kimseye söyleme. Asla gammazlık etme, dedikodu yapma, doğru sözden başkasını söyleme.”
28-“Ayrılığın hüznü denizden bile derindir. İnsanlar sağ iken ayrıldıklarında yine kavuşurlar; ölümün ayrılığı ise daha acıdır. Bu çok uzun bir ayrılıktır.”
29-“Hüzün ve keder seni ne kadar esir ederse etsin, ne kadar ağlatırsa ağlatsın, bir gün yüzün gülecektir.”
İlk Türk İslam devleti olarak kabul edilen Karahanlı’da yaşamış olan Has Hacip’ten geleceğe…
